6 ταινίες, 6 δεκαετίες


Είστε έτοιμοι για ένα κινηματογραφικό ταξίδι στο παρελθόν; Επιλέξαμε 6 ταινίες (μία για κάθε δεκαετία), από το 1960 μέχρι και σήμερα, που αντιπροσωπεύουν άψογα τόσο την αισθητική, όσο και τη φιλοσοφία της εκάστοτε περιόδου. Έξι νεανικές, slice-of-life ταινίες του Αμερικάνικου (και όχι μόνο) σινεμά, που επιχειρούν να αποτυπώσουν την ατμόσφαιρα της κάθε εποχής και που τελικά, σε κάνουν να ταξιδεύεις στο χρόνο! Ας ξεκινήσουμε!

Midnight Cowboy (1969)

Με την αντικουλτούρα να σαρώνει την υφήλιο, το φανταχτερό «παλιό Χόλιγουντ» έδωσε τη θέση του στις πιο ρεαλιστικές ευαισθησίες της νέας γενιάς -και η δεκαετία του 1960 στο αμερικάνικο σινεμά είδε τα απαράμιλλα κοστούμια και τους λαμπερούς σταρ να αντικαθιστώνται από βρωμερά κουρέλια και λιγδερά νεοϋορκέζικα σοκάκια. Η γενιά των χίπηδων μας χάρισε πολλές ωμές ματιές στην καθημερινότητά της, από το «Easy Rider» του Dennis Hopper μέχρι το «Blow-Up» του Antonioni. Κανένα φιλμ όμως δεν αντιπροσωπεύει πιο συναρπαστικά το πλήρες φάσμα της αχαλίνωτης αυτής δεκαετίας, από το «Midnight Cowboy» του John Schlesinger: Dustin Hoffman και Jon Voight περιφέρονται στους δρόμους της πόλης, κοιμούνται σε εγκαταλελειμμένα κτήρια, τρώνε σε άθλια ρεστωράν, επισκέπτονται φοιτητικά πάρτι, τρυπώνουν σε πολυτελή ρετιρέ και στην πορεία, μας ξεναγούν σε κάθε γωνιά του Μεγάλου Παράδοξου που λέγεται Νέα Υόρκη.

Saturday Night Fever (1977)

Και αν η δεκαετία του '60 προσέγγισε την πραγματικότητα με ρεαλισμό και ελπιδοφόρα ειλικρίνεια, η δεκαετία του '70 σημαδεύτηκε από αβάσταχτο νιχιλισμό, με τους κινηματογραφιστές της εποχής να εξερευνούν την αδιαπέραστη σαπίλα μίας περιόδου που έφτανε στο τέλος της. Από τον «Taxi Driver» του Scorsese μέχρι τον ακαταμάχητο αφροαμερικανικό κινηματογράφο του Blaxploitation και από τις παρθενικές περιπέτειες του Rocky μέχρι τη φιλμογραφία του Bruce Lee, η δεκαετία του '70 είπε αντίο στην ελπίδα της αντικουλτούρας και ξεκίνησε το ταξίδι προς την αρχετυπική, επιφανειακή, καταναλωτική ποπ τέχνη που έμελλε να καταλάβει τον κόσμο τα επόμενα χρόνια. Εμείς, επιλέγουμε εδώ το «Saturday Night Fever» του John Badham, ένα απαισιόδοξο, φανταχτερό slice-of-life για μία γενιά χωρίς προσανατολισμό, καθώς και ένα ενδιαφέρον snapshot της θρυλικής '70s νυχτερινής ζωής.

Wild Style (1983)

Με αισθητική τόσο συγκεκριμένη που σχεδόν μπορείς να τη γευτείς, η δεκαετία του '80 σφύζει από ενδιαφέρουσες επιλογές: Σκηνοθέτες όπως ο John Hughes μας προσέφεραν ένα νέο είδος εφηβικής δραμεντί, χωρίς όμως να δίνουν και μεγάλη σημασία στον ρεαλισμό, ενώ ολόκληρη η φιλμογραφία του Brian De Palma είναι πρακτικά μία μελέτη στην εητίλα. Εμείς όμως εδώ θα στραφούμε στο μεγαλύτερο, ίσως, καλλιτεχνικό γεγονός της περιόδου, τη γέννηση του χιπ χοπ -και στις αυτοσχέδιες, πάμφθηνες, παρεΐστικες ταινίες που κατέγραψαν live τα γεγονότα. Από το συναρπαστικό «Style Wars» του Tony Silver μέχρι το ξέφρενο «Krush Groove» του Michael Schultz, το zero-budget cinéma vérité του Bronx κορυφώθηκε με το «Wild Style» του 1983, ένα πρόχειρο, ερασιτεχνικό, απολαυστικότατο φιλμ που ακολουθεί μία παρέα παιδιών λίγες ημέρες πριν το τοπικό φεστιβάλ. Μία σειρά από πάρτι, συζητήσεις, ταγκαρίσματα και βόλτες, το «Wild Style» είναι μία αυθεντική ματιά στο εμβρυακό στάδιο της Χιπ-Χοπ κουλτούρας, με τους πιονέρους του είδους να βρίσκονται μπροστά και πίσω από την κάμερα.

SubUrbia (1996)

Η grunge απογοήτευση των '90s αποτυπώθηκε εξαιρετικά από το indie ρεύμα του αμερικανικού, αλλά και του ευρωπαϊκού κινηματογράφου, και συνεπώς οι επιλογές μας είναι αναρίθμητες: Στο Αμβούργο ο Sebastian Schipper μας προσφέρει το «Absolute Giganten», στο Παρίσι ο Kassovitz μας σοκάρει με το «Haine» και στην Αμερική, στα προάστια του Austin, ο άρχοντας του εφηβικού slice-of-life Richard Linklater μας προσφέρει μία κατάμαυρη ματιά στο quarter-life crisis, με το «SubUrbia» του 1996. Ακολουθώντας μία παρακμιακή παρέα νεαρών που γυροφέρνουν ένα βενζινάδικο, το SubUrbia σε τηλεμεταφέρει στα ninties, με τα ρούχα, τα κουρέματα, τη φάση, και την edgy παρακμή να ξεχειλείζουν από κάθε frame.

Linda Linda Linda (2005)

Μπορεί να λαμβάνει χώρα σε μία πόλη της Ιαπωνίας, το «Linda Linda Linda» του Nobuhiro Yamashita ωστόσο αντηχεί οικείο σε κάθε έφηβο που μεγάλωσε τη δεκαετία του 2000: Οι τέσσερις πρωταγωνίστριες περνάνε τις ημέρες τους χωρίς εκπλήξεις, κάνοντας βόλτες στους σιωπηλούς διαδρόμους του σχολείου και προετοιμάζοντας το τραγούδι τους για το σχολικό φεστιβάλ, σε μία δεκαετία χωρίς κοσμοϊστορικά κινήματα, χωρίς σεισμικές αλλαγές, χωρίς τολμηρές αισθητικές τάσεις.

Eighth Grade (2018)

Τα 2010s δεν φημίζονται για τις ευαίσθητες και ειλικρινείς ματιές στην καθημερινότητα των νέων, με το indie σκέλος του αμερικάνικου σινεμά να αποδεκατίζεται στο δεύτερο μισό της δεκαετίας. Παρ' όλα αυτά, το Χόλιγουντ πρόλαβε να αναβιώσει (προς στιγμήν) το genre του εφηβικού slice of life, και να δημιουργήσει μία νέα, πολύχρωμη εκδοχή του είδους: Από την early woke κουλτούρα του «21 Jump Street», μέχρι το MSN και τα Flip Phones του «Easy A», το 2010 είχε λίγα αλλά καλά teen drama διαμαντάκια και, το πιο αντιπροσωπευτικό για τη γενιά του Internet είναι (φυσικά) το «Eighth Grade» του Bo Burnham.