Από την Emma Stone στη Bugonia έως την Nicole Kidman στο Babygirl, η «girlboss» σκηνή κατακτά τη μεγάλη οθόνη, αλλά μήπως η φαινομενική ενδυνάμωση κρύβει ένα πιο σκοτεινό μήνυμα;
Τακούνια που ακούγονται καθώς χτυπάνε πάνω στα δάπεδα, silk φούστες, επιχειρηματικό λεξιλόγιο γεμάτο «synergy» και «bandwidth», αυτή είναι η εικόνα της σύγχρονης «girlboss» στο σινεμά. Όμως πίσω από το επιφανειακό ηγετικό στιλ και την εντυπωσιακή επιτυχία, αποκαλύπτονται ρωγμές που βρίσκονται καλά κρυμμένες πίσω από το άφθαρτο εξωτερικό προφίλ και μάλλον, δεν πρόκειται για έναν φεμινισμό που καταπολεμά τον καπιταλισμό, αλλά μάλλον για μια μορφή συμβιβασμένης εξουσίας μέσα στο σύστημα.
Το σινεμά μας φανερώνει μια νέα, πολύ συγκεκριμένη μορφή ηρωίδας, την girlboss, μια γυναίκα ισχυρή, αμείλικτη και επιτυχημένη στο επιχειρηματικό περιβάλλον. Σε ταινίες όπως το Bugonia και το Babygirl, αυτή η φιγούρα αναδεικνύεται όχι μόνο ως κεντρικός χαρακτήρας, αλλά ως αντι-ηρωίδα σε έναν κόσμο όπου οι γυναίκες ανεβαίνουν στην κορυφή αλλά η άνοδος δεν είναι χωρίς κόστος και η αποτυχία δεν είναι παρά μια αναπόφευκτη πτυχή της φιλοδοξίας τους.
Στη ταινία Bugonia, η Emma Stone ενσαρκώνει μια CEO φαρμακευτικής εταιρείας, την Michelle Fuller, η οποία είναι τόσο αποκομμένη και μη ανθρώπινη στην καθημερινή της συμπεριφορά, ώστε δύο απαγωγείς πιστεύουν ότι είναι κυριολεκτικά εξωγήινη. Η εικόνα της είναι πολύ συγκεκριμένη και περιέχει πρωινές προπονήσεις, αυστηρή πειθαρχία και όλα τοποθετημένα σε ένα σώμα και ένα περιβάλλον που μοιάζει περισσότερο με στρατιώτη στο στρατόπεδο παρά μία γυναίκα σε ένα γραφείο.
Από την άλλη, στο Babygirl, η Nicole Kidman υποδύεται τη Romie, μια υψηλόβαθμη επιχειρηματία, που περνάει τη δίκη της εσωτερική κρίση. Η Kidman, παρά την επαγγελματική της εικόνα, βρίσκεται παγιδευμένη σε ένα γάμο που της στερεί την αληθινή, άγρια πλευρά της σεξουαλικότητας της και η σχέση της με έναν πολύ νεότερο υπάλληλο μετατρέπει τα δομικά της πλεονεκτήματα της ζωής της σε απειλή για την ίδια και την αυτοεικόνα της.
Ακόμη και στη ταινία Materialists, η οποία παρουσιάζει την Dakota Johnson ως μια σκληρή, business-minded εργαζόμενη στον χώρο των σχέσεων, η ρομαντική πλευρά δεν μπορεί να αγνοηθεί και όταν έρχεται η επιλογή ανάμεσα σε ένα οικονομικά «ασφαλές» εταίρο ήμισυ και την αληθινή αγάπη, η ηρωίδα δεν μπορεί να αγνοήσει τον τραγικό συναισθηματικό της κόσμο.
Αυτοί οι χαρακτήρες αναδεικνύουν μια τάση,της φιλόδοξης, εξαιρετικά επιτυχημένης γυναίκας που δεν είναι πλέον απλώς πρότυπο ανάδειξης, αλλά κάτι πιο πολύπλοκο. Έχουμε να κάνουμε με γυναίκες οι οποίες, συχνά οδηγούνται στην πτώση, αποκαλύπτοντας τις αδυναμίες πίσω από την επιτυχία τους και εκεί ακριβώς έγκειται το αντι-ηρωικό στοιχείο του χαρακτήρα τους. Μιας και η girlboss κατά κάποιο τρόπο ήρθε για να μείνει, μπορεί κανείς να αναρωτηθεί, κατά πόσο προοδευτική είναι πραγματικά αυτή η απεικόνιση; Στην επιφάνεια, μοιάζει με θρίαμβο, δίνοντας μας γυναίκες που κατακτούν τον ανδροκρατούμενο κόσμο των επιχειρήσεων.
Αλλά η κριτική δείχνει ότι δε σπάει την πατριαρχία απλώς εντάσσεται σε αυτή και αυτά τα πρόσωπα συχνά συμμετέχουν πλήρως στο καπιταλιστικό σύστημα που παράγει ανισότητες, χωρίς να το αμφισβητούν. Η ενδυνάμωση που παρουσιάζεται είναι επιφανειακή, instagram friendly, και περιορισμένη καθώς επικεντρώνεται σε γυναίκες λευκές, προνομιούχες, που μπορούν να αναρριχηθούν μόνο εντός του υπάρχοντος συστήματος. H κινηματογραφική εικόνα του girlboss αποκαλύπτει ότι η φεμινιστική ενδυνάμωση έχει ενσωματωθεί σε έναν καπιταλισμό όπου λίγοι ανεβαίνουν στην κορυφή, ενώ πολλοί παραμένουν πίσω. Η συχνή πτώση αυτών των γυναικών στις ταινίες αντιπροσωπεύει κάτι περισσότερο από ένα απλό δραματικό στοιχείο είναι σχόλιο για ένα τοξικό σύστημα.
Και ίσως το πιο σημαντικό είναι η αντιμετώπιση των γυναικείων χαρακτήρων να πρέπει να είναι ισότιμη με αυτή των ανδρικών ακόμα κι αν είναι αντι-ήρωίδες. Όπως σημειώνεται, είναι καλό να υπάρχουν δύσκολοι και πολύπλοκοι γυναικείοι χαρακτήρες το θέμα δεν είναι να τις συγχωρούμε επειδή είναι γυναίκες, αλλά να τις αντιμετωπίζουμε με την ίδια πολυπλοκότητα που δίνουμε σε άνδρες. Αλλά η τηλεόραση και ο κινηματογράφος δεν πρέπει να σταματήσουν εδώ, είναι η πραγματική κριτική και ίσως η απάντηση δεν είναι η πτώση του girlboss, αλλά η αμφισβήτηση του συστήματος που τις παράγει. Όσο οι δημιουργοί τολμούν να κοιτάξουν πιο βαθιά, τόσο πιο ενδιαφέροντα και σημαντικά θα είναι τα φιλμ αυτά, όχι απλά ως δόγματα ισχύος, αλλά ως καθρέφτες του σήμερα και των εποχών που ζούμε.
