Γιατί ο Loki, ο θεός της απάτης και της δολοπλοκίας, γοητεύει τον σύγχρονο κόσμο και τι είναι αυτό που τον κάνει τόσο αγαπητό
Από παλιές τις σκανδιναβικές αναγκαιότητες μέχρι το MCU και τη δική του σειρά, ο Loki έχει διανύσει έναν δρόμο μεταμόρφωσης. Πώς ένας μυθικός απατεώνας έγινε ένας σύνθετος χαρακτήρας που πολλοί λατρεύουν ή λατρεύουν να μισούν. Ας δούμε την εξέλιξή του μέσα στο χρόνο και γιατί ακόμα τον βρίσκουμε τόσο γοητευτικό.
Ο Loki είναι ένας από τους πιο πολυδιάστατους και αμφιλεγόμενους χαρακτήρες που μεταφέρθηκαν από τη μυθολογία στην pop κουλτούρα. Σύμφωνα με τον αρχαίο σκανδιναβικό μύθο, είναι ο θεός της πονηριάς, είναι ένας διάβολος υψηλής ευφυΐας, απρόβλεπτος, ανήσυχος και πανίσχυρος, αλλά όχι πιστός σε καμία πλευρά, μόνο σε ό,τι τον εξυπηρετεί. Από τη μια πλευρά, είναι μέρος της θεϊκής κοινωνίας των Άσαιρ, από την άλλη, θέλει τη διάλυση αυτού του ίδιου του συστήματος που τον περιλαμβάνει.
Στη σκανδιναβική μυθολογία, η ιστορία του Loki είναι γεμάτη συνωμοσίες, μεταμορφώσεις και βαθιές ρήξεις. Γεννημένος από γίγαντες, δεν ανήκει απόλυτα στους θεούς και η ταυτότητα του είναι ρευστή, κάτι που ενισχύεται από την ικανότητά του να μεταμορφώνεται σε διάφορες μορφές, ακόμα και σε θηλυκές. Ο Loki έχει αναμιχθεί σε ιστορίες όπως η δολοφονία του Baldur, του θεού της αθωότητας, όπου εκμεταλλεύτηκε τις αδυναμίες του θεού για να προκαλέσει το χάος. Πέρα όμως από τον ρόλο του «κακού», ο Loki συμβολίζει και βαθύτερα νοήματα όπως είναι η αλλαγή, η μετάβαση, την ανάγκη για αποδόμηση του συστήματος.
Μέσα από τις πράξεις του αυτός ο πανούργος θεός μας θυμίζει ότι ο κόσμος δεν είναι στατικός, ότι η εξέλιξη δεν έρχεται χωρίς αναταράξεις, και ότι η τάξη μπορεί να καταρρεύσει όταν τα περιθώρια αμφισβητούνται.
Ο Loki στον κόσμο της Marvel
Μεταφερόμενος στα κόμικς και τις ταινίες της Marvel, ο Loki παίρνει νέα ζωή. Στο σύμπαν της Marvel, είναι o υιοθετημένος γιος του Odin και αδελφός του Thor, πράγμα που δεν υπήρχε με τον ίδιο τρόπο στη μυθολογία. Η πατρική εγκατάλειψη, η αίσθηση ότι δεν ανήκει, και η συνεχής σύγκριση με τον παντοδύναμο Thor, δημιουργούν έναν πιο ανθρώπινο και πληγωμένο χαρακτήρα, με τραύματα. Στη ιστορία του στο Marvel universe, ο Loki είναι όχι μόνο σχεδιαστής κακών ενεργειών αλλά και αντι-ήρωας με προτερήματα όπως εξυπνάδα, γοητεία αλλά και ανθρώπινες στιγμές που τον κάνουν ευάλωτο.
Οι ενέργειές του δεν περιορίζονται στο χάος και πολλές φορές έχει στιγμές λύπης, μετάνοιας και περίπλοκων σχέσεων. Για παράδειγμα, στο MCU βλέπουμε μια πιο ευαίσθητη πλευρά του, όπου ο Loki παλεύει με την ενοχή του, προσπαθεί να αλλάξει και να αναζητά την αποδοχή. Η σειρά Loki στο Disney+ ενισχύει αυτή τη μεταμόρφωση, μετατρέποντας τον αρχικό απατεώνα σε χαρακτήρα που ταξιδεύει στον χρόνο, αναλογίζεται την ταυτότητά του, τις πράξεις του και το νόημα της ύπαρξής του. Επιπλέον, η Marvel αναδεικνύει τη ρευστότητα του φύλου και σεξουαλικότητας του Loki, κάτι που αντικατοπτρίζει και αρχαίες μυθικές εκδοχές του.
Γιατί τον λατρεύουμε ακόμα και όταν είναι κακός
Η δύναμη της αλλαγής είναι πολύ έντονη και ο Loki εκφράζει τη διαχρονική ένταση ανάμεσα στην τάξη και το χάος. Είναι ο καταλύτης που αναγκάζει τους θεούς και εμάς να αμφισβητήσουμε τα δεδομένα. Η αμφισημία του δεν είναι απλώς κακός ή καλός. Στη μυθολογία και στη Marvel, τα ελαττώματά του είναι δεμένα με μία βαθύτερη επιθυμία για κατανόηση, εξιλέωση ή αποδοχή.
Η ικανότητά του να μεταμορφώνεται, σε διαφορετικά πρόσωπα, φύλα, μορφές τον κάνει έναν χαρακτήρα που ξεφεύγει από στατικά στερεότυπα. Η ανθρώπινη ευαλωτότητα του στην Marvel, ειδικά, δεν είναι μόνο ότι είναι ισχυρός είναι πονεμένος, μοναχικός, παλεύει με την κληρονομιά του και τις σχέσεις του. Η διαχρονική συμμετρία του Loki υπήρχε πριν από αιώνες αλλά παραμένει επίκαιρος και στο σήμερα. Η μυθολογία του επιτρέπει να λειτουργεί ως καθρέφτης, ανάμεσα στο παλιό και το νέο, στο μύθο και την pop κουλτούρα.
Ο Loki δεν είναι ένας απλός θεός ή ένας τυπικός κακός χαρακτήρας. Από την αρχαία σκανδιναβική μυθολογία μέχρι τον σύγχρονο κόσμο της Marvel, εκπροσωπεί την αντίληψη του χάους, της αλλαγής και της μεταμόρφωσης. Είναι σύμβολο της αντισυστημικότητας, της αμφισημίας και της διαρκούς αναζήτησης ταυτότητας. Ίσως, ακριβώς γι’ αυτό τον αγαπάμε, γιατί στην καρδιά του, ο Loki είναι περισσότερα από ότι φαίνεται, είναι ένα πλάσμα που δεν πατά ποτέ ολοκληρωτικά στο ένα ή το άλλο, αλλά υπάρχει στο όριο, στο περιθώριο, και από εκεί μας τραβάει. Είναι ο θεός που θυμίζει ότι η αληθινή δύναμη συχνά κρύβεται στην αβεβαιότητα, και ότι η αλλαγή όσο τρομακτική και αν είναι αναπόφευκτη.
