Ο διάσημος πίνακας του Αυστριακού ζωγράφου Γκούσταβ Κλιμτ πωλήθηκε σε ανώνυμο αγοραστή σε τιμή ρεκόρ από τον οίκο Sotheby’s στη Νέα Υόρκη.
Σε μία στιγμή που άφησε άναυδο τον κόσμο της τέχνης, το πορτρέτο της Ελίζαμπεθ Λέντερερ του Αυστριακού ζωγράφου Γκούσταβ Κλιμτ (1862-1918) πωλήθηκε σε αγοραστή που θέλησε να μείνει ανώνυμος για το αστρονομικό ποσό των 236,4 εκατομμυρίων δολαρίων από τον οίκο δημοπρασιών Sotheby’s στη Νέα Υόρκη, καθιστώντας το το ακριβότερο μοντέρνο έργο τέχνης που δημοπρατήθηκε ποτέ.
Ζωγραφισμένος μεταξύ 1914 και 1916, ο επιβλητικός καμβάς των έξι ποδιών (περίπου 1,8 σε μέτρα) απεικονίζει την κόρη των πατρώνων του Κλιμτ φορώντας μία αυτοκρατορική, κινεζικής έμπνευσης ρόμπα, μέσα σε έναν πλούσιο διάκοσμο διακοσμητικών μοτίβων. Όμως η ιστορία του έργου δεν είναι μόνο μία υπόθεση αισθητικού συμβολισμού, φέρει και ένα βαρύ ιστορικό αποτύπωμα. Χρόνια αργότερα, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ελίζαμπεθ Λέντερερ ισχυρίστηκε ότι ο Κλιμτ ήταν ο πατέρας της, μία ιστορία που χρησιμοποίησε για να αποφύγει την απέλαση από τους Ναζί.
Μέσα από μία τηλεφωνική μάχη 20 λεπτών μεταξύ έξι υποψηφίων αγοραστών, η τιμή εκτοξεύτηκε πολύ πάνω από την αρχική εκτίμηση των 150 εκατομμυρίων δολαρίων. Ο πίνακας δεν έσπασε απλώς το προηγούμενο ρεκόρ του Κλιμτ, ξεπέρασε κάθε προηγούμενο στον κόσμο της μοντέρνας τέχνης, ξεπερνώντας το ορόσημο του πορτρέτου της Μέριλιν Μονρόε από τον Άντι Γουόρχολ, που είχε πωληθεί για 195 εκατομμύρια το 2022.
Πέρα από την απίστευτη τιμή, η δημοπρασία σηματοδότησε κάτι ακόμη μεγαλύτερο: Η δημοπρασία στο κτίριο Breuer, το νέο σπίτι του οίκου Sotheby’s στη Νέα Υόρκη, έκλεισε με ένα σύνολο πωλήσεων 706 εκατομμυρίων δολαρίων, σχεδόν διπλασιάζοντας τις αρχικές προβλέψεις.
Δεν είναι μόνο τα χρήματα που εντυπωσιάζουν, αλλά και η ιστορία του πίνακα. Ο πίνακας επιβίωσε λεηλασίας, γλίτωσε οριακά από καταστροφική πυρκαγιά σε κάστρο και πέρασε δεκαετίες σε ιδιωτικές συλλογές, πιο πρόσφατα ως μέρος της συλλογής του Λέοναρντ Α. Λάουντερ. Σήμερα, κουβαλά κάτι περισσότερο από χρυσή λάμψη: η διακοσμητική μαεστρία του Κλιμτ, η ταραχώδης ιστορία της Λέντερερ και η ακόρεστη δίψα της αγοράς τέχνης συναντήθηκαν σε μία νύχτα που θα μείνει αξέχαστη.
Γιατί αυτή η τόσο υψηλή τιμή πώλησης;
Το Πορτρέτο της Ελίζαμπεθ Λέντερερ του Γκούσταβ Κλιμτ έφτασε αυτή την υψηλή τιμή επειδή συνδυάζει σπανιότητα, καλλιτεχνική σημασία και αξιοσημείωτη προέλευση, σε μία περίοδο αυξημένης ζήτησης για έργα που θα ταίριαζαν σε μουσειακές συλλογές.
Ως ένα από τα ελάχιστα ολόσωμα πορτρέτα του Κλιμτ που παραμένουν σε ιδιωτική κατοχή, διαθέτει ένα σχεδόν μυθικό επίπεδο σπανιότητας. Το έργο ανήκει στην ώριμη δημιουργική περίοδο του καλλιτέχνη, όπου η διακοσμητική λαμπρότητα συνδυάζεται με μία πιο ψυχολογική, εσωτερική προσέγγιση της μορφής, μία εξέλιξη ιδιαίτερα πολύτιμη για συλλέκτες και ιδρύματα. Η σύνθετη ιστορία του, σημαδεμένη από την επιβίωσή του μέσα σε πολεμικές αναταράξεις και τη σχέση του με μία εξέχουσα εβραϊκή οικογένεια της Βιέννης, προσδίδει ιστορικό βάρος που ενισχύει περαιτέρω τη ζήτηση.
Η παρουσία του σε μία αναγνωρισμένη ιδιωτική συλλογή εξασφάλισε αδιαμφισβήτητη αυθεντικότητα και άριστη κατάσταση, καθιστώντας το μοναδικό τρόπαιο. Στη δημοπρασία, όλοι αυτοί οι παράγοντες συνέκλιναν, οδηγώντας σε σκληρό ανταγωνισμό και τελικά στην τιμή-ρεκόρ.
Ποιος ήταν ο ζωγράφος Γκούσταβ Κλιμτ;
Ο Γκούσταβ Κλιμτ (1862–1918) ήταν Αυστριακός ζωγράφος του συμβολισμού και κεντρική μορφή της Βιεννέζικης Απόσχισης (Sezession), γνωστός για τα αισθησιακά, πλούσια διακοσμημένα έργα του που γεφυρώνουν τον ιστορικισμό του 19ου αιώνα με τον πρώιμο μοντερνισμό.
Γεννημένος στο Μπάουμγκαρτεν, κοντά στη Βιέννη, ο Κλιμτ σπούδασε στη Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών της πόλης, αποκτώντας την αναγνώριση για τοιχογραφίες και αρχιτεκτονικές διακοσμήσεις που δημιούργησε σε συνεργασία με τον αδελφό του, Ερνστ.
Απογοητευμένος από τις συντηρητικές καλλιτεχνικές νόρμες, συνίδρυσε το κίνημα της Απόσχισης το 1897, προωθώντας την καλλιτεχνική ελευθερία. Το ώριμο ύφος του, με περίτεχνα μοτίβα, επιχρυσωμένες επιφάνειες και ψυχολογικά φορτισμένες γυναικείες μορφές, κορυφώθηκε στη λεγόμενη «Χρυσή Περίοδο», που χάρισε αριστουργήματα όπως Το Φιλί και το Πορτρέτο της Αδελ Μπλοχ-Μπάουερ Ι. Παρά τη δημόσια διαμάχη γύρω από τον ερωτισμό του, ο Κλιμτ έγινε ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της εποχής του. Τα όψιμα έργα του, με έντονα χρώματα και φυσικές φόρμες, άφησαν μια κληρονομιά που διαμόρφωσε την πορεία της ευρωπαϊκής μοντέρνας τέχνης.
