Σε μια εποχή κόπωσης από τις συνδρομητικές πλατφόρμες και την ψηφιακή υπερδιέγερση, οι φορητές ψηφιακές συσκευές ήχου τα παλιά MP3 players γίνονται εργαλείο πολιτισμικής ιδιοκτησίας και συγκεντρωμένης ακρόασης, χωρίς διαφημίσεις και κόστος.
Μετά από χρόνια που οι υπηρεσίες music streaming κυριάρχησαν, η γενιά του σήμερα φαίνεται πως επιστρέφει στα MP3 players, όχι μόνο από νοσταλγία, αλλά ως έναν τρόπο αναδόμησης της σχέσης της με τη μουσική που της παρέχει περισσότερο έλεγχο, λιγότερες παρεμβολές και μια πιο στοχαστική εμπειρία ακρόασης.Η επιστροφή των MP3 players, ή, πιο σωστά, των σύγχρονων ψηφιακών audio players (DAPs) δεν είναι απλώς μια ρετρό μόδα. Είναι η τάση που μεταφράζει μια βαθύτερη αντίδραση της Gen Z απέναντι στον ψηφιακό κόσμο του streaming, όπου η μουσική δεν είναι πλέον κάτι που «έχεις», αλλά κάτι που μοιράζεσαι με αλγορίθμους και υπηρεσίες. Τα τωρινά MP3 players προσφέρουν ένα καταφύγιο και αντί για μια πύλη νέων κοινοποιήσεων, είναι ένα μέσο στο όποιο ακούς μουσική χωρίς ειδοποιήσεις, και χωρίς την ανάγκη σύνδεσης στο διαδίκτυο, αντίθετα είναι η συσκευή που επιτρέπει στον ακροατή να «αποσυνδεθεί», να χαλαρώσει και να επικεντρωθεί αποκλειστικά στη μουσική. Αυτή η απλότητα εντάσσεται σε μια γενικότερη τάση ψηφιακού detox που αποζήτα η γενία μας, η οποία αναγνωρίζει πόσο εύκολα το τηλέφωνό της μπορεί να γίνει εργαλείο απόσπασης προσοχής.
Εστιασμένη ακρόαση και ενσυνειδητότητα
Οι DAPs δεν προσφέρουν απεριόριστη μουσική, απαιτούν επιλογή, πρόθεση και έναν προσωπικό χειρισμό. Με αυτόν τον τρόπο, η ακρόαση γίνεται πιο «στοχαστική» και λιγότερο παθητική. Αντί να αφήνουμε τους αλγορίθμους ή τις αυτόματες playlist να επιλέγουν για εμάς, η Gen Z μέσα από τις δικές της συλλογές, δημιουργεί ξανά μια πραγματική, χειροπιαστή σχέση με τη μουσική.Το streaming έχει φέρει μαζί του την ευκολία, αλλά και την αίσθηση πως δεν «κατέχουμε» πραγματικά τη μουσική μας, την νοικιάζουμε μέσω πλατφορμών που καθορίζουν τι είναι διαθέσιμο. Αντίθετα, τα MP3 players δίνουν στην ακρόαση αίσθηση ιδιοκτησίας, πλέον «κατέχεις» το αρχείο, διαχειρίζεσαι τη βιβλιοθήκη σου, την επιμελείσαι. Για αρκετούς νέους, αυτό δεν είναι μόνο πρακτικό είναι πολιτισμικό προνόμιο.
Αντίσταση στον αλγοριθμικό έλεγχο
Μια από τις πιο ισχυρές αιτίες για αυτή την αναβίωση είναι η ροπή στην άρνηση των αλγοριθμικών προτάσεων. Οι νέοι μουσικόφιλοι δεν θέλουν απλώς να ακολουθούν τις «κοινές» λίστες, θέλουν να επιλέγουν, να συλλέγουν, να χτίζουν τη δική τους μουσική ταυτότητα.
Είναι ενδιαφέρον ότι αυτή η στροφή δεν είναι μόνο ατομική, αλλά φέρει και στοιχεία συλλογικής στάσης. Η επιλογή ενός iPod ή άλλης φορητής ψηφιακής συσκευής συχνά συνδέεται με κριτική απέναντι σε μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες και τη μονόπλευρη ισχύ τους. Για κάποιους, η δημιουργία ψηφιακών συλλογών και η απόρριψη των streaming-μοντέλων σημαίνει πιο άμεση στήριξη στους καλλιτέχνες που δεν εξαρτώνται από αλγορίθμους ή μεσάζοντες.
Η αναβίωση αυτού του τρόπου ακρόασης της μουσικής δεν αφορά αποκλειστικά παλιές συσκευές που βγήκαν από συρτάρια. Υπάρχει πλέον μια μικρή βιομηχανία που αναβαθμίζει τα κλασικά iPod με μοντέρνες μπαταρίες, USB-C και εντυπωσιακή χωρητικότητα. Παράλληλα, εταιρείες ήχου προσφέρουν high-end digital audio players, σχεδιασμένους για απαιτητικούς ακροατές.
Η τάση προς τα MP3 players αποτελεί κομμάτι μιας μεγαλύτερης κίνησης της Gen Z που επαναπροσεγγίζει υλικά μέσα από ψηφιακές κάμερες μέχρι αναλογικά μέσα όπως κασέτες ή φιλμ. Αυτή η νοσταλγική, αλλά και εσκεμμένη, στροφή σχετίζεται με την αντίληψη ότι η προσπάθεια έχει αξία και ότι η αφήγηση της στιγμής δεν είναι κάτι που πρέπει απλά να παραδοθεί στις αλγοριθμικές υπηρεσίες.
Η συλλογή μουσικής και η επιμέλεια της μουσικής βιβλιοθήκης δεν είναι μόνο προσωπικό θέμα, αλλά γίνεται κοινωνικό σημάδι. Η προσπάθεια και ο χρόνος που αφιερώνεται στην δημιουργία ενός προσωπικού MP3 θεωρούνται μέρος μίας γνήσιας επιλογής και αποδεικνύουν ότι δεν είσαι απλός «καταναλωτής», αλλά ενεργός ακροατής. Η επιστροφή των MP3 players δεν είναι απλώς ρετρό αναβίωση, είναι μια συνειδητή απάντηση της Gen Z στα όρια και τις παγίδες του ψηφιακού κόσμου. Μέσα από αυτές τις συσκευές, η μουσική ξαναγίνεται προσωπική, προσεγμένη, και πάνω απ’ όλα δική μας.
