Γιατί η νέα γενιά απορρίπτει το παραδοσιακό 9–5 και επαναπροσδιορίζει την έννοια της καριέρας
Η γενιά Ζ, μεγαλωμένη μέσα στην τεχνολογία, την κρίση και τα social media, δεν κυνηγά πλέον τη «σταθερή δουλειά με καλό μισθό». Προτιμά την ελευθερία, την αυτονομία και τη δυνατότητα να εργάζεται από οπουδήποτε. Το remote work και το freelancing δεν είναι απλώς εναλλακτικές μορφές απασχόλησης — είναι το νέο εργασιακό όνειρο.
Η γενιά που δε θέλει αφεντικό — θέλει επιλογές
Για δεκαετίες, το «όνειρο» της επαγγελματικής επιτυχίας σήμαινε σταθερή εργασία, εξέλιξη σε μια εταιρεία και, ίσως, συνταξιοδότηση από την ίδια θέση. Η Gen Z όμως φαίνεται να απορρίπτει αυτό το μοντέλο και έχει απόλυτο δίκιο, είναι η γενιά που δεν θέλει αφεντικό, θέλει επιλογές και ευελιξία. Αντί να επιδιώκει την εργασιακή ασφάλεια, αναζητά την προσωπική ελευθερία, τη δημιουργικότητα και την ισορροπία ανάμεσα στην προσωπική ζωή και τη δουλειά. Το παραδοσιακό 9–5 μοιάζει, για πολλούς, με παρωχημένο κατάλοιπο μιας άλλης εποχής και η αλήθεια είναι πως με την κοινωνική και τεχνολογική εξέλιξη που επικρατεί αυτά τα όρια μοιάζουν λάθος.
Η πανδημία του 2020 επιτάχυνε αυτή τη μετάβαση και με αυτό τον τρόπο η εξ αποστάσεως εργασία έγινε mainstream, και η Gen Z που είναι ήδη εξοικειωμένη με την τεχνολογία αγκάλιασε με ενθουσιασμό το νέο μοντέλο. Το laptop έγινε το «γραφείο», τα coworking spaces αντικατέστησαν τα open-plan, και η έννοια του «γραφείου» απέκτησε ευρύτερη, πιο ρευστή σημασία.
Freelancing: Από ανάγκη σε συνειδητή επιλογή
Παλιότερα, το freelancing θεωρούνταν προσωρινή λύση για όσους δεν έβρισκαν μόνιμη δουλειά. Σήμερα, για τη Gen Z, είναι τρόπος ζωής.
Σύμφωνα με διεθνείς έρευνες, πάνω από το 50% των νέων κάτω των 30 ετών δηλώνουν ότι προτιμούν να εργάζονται ως freelancers, ενώ το ποσοστό αυξάνεται σταθερά κάθε χρόνο.
Οι λόγοι είναι απολύτως λογικοί, καθώς η αυτονομία που έχει ένας freelancer είναι πολύ χρήσιμη αφού επιλέγει πότε, πού και με ποιον θα δουλέψει. Μπορείς ακόμα να δουλεύεις σε διαφορετικά projects, αποφεύγοντας τη ρουτίνα και αναπτύσσοντας δεξιότητες σε πολλούς τομείς και χάρις την τεχνολογία, ο ανταγωνισμός και οι ευκαιρίες δεν περιορίζονται σε μία πόλη ή χώρα. Και για έναν νέο επαγγελματία της Gen Z, το freelancing δεν είναι «σκαλοπάτι» προς μια μόνιμη θέση, είναι η ίδια καριέρα.
Η ψυχολογία πίσω από το «εργάζομαι ελεύθερα»
Οι νέοι σήμερα δεν αναζητούν μόνο οικονομική επιβίωση, αλλά και ένα νόημα σε αυτό που κάνουν, θέλουν να εργάζονται σε κάτι που τους εμπνέει με άμεσο αντίκτυπο και έχοντας τον έλεγχο του χρόνου τους. Σε αντίθεση με προηγούμενες γενιές, η Gen Z θέτει ως προτεραιότητα την ψυχική υγεία και την ευελιξία κάτι που τους κάνει αξιοζήλευτους, αφού ως βασική τους προτεραιότητα έχουν την αυτοφροντίδα. Το «work-life balance» δεν είναι πια πολυτέλεια αλλά προϋπόθεση.
Η φράση «I don’t dream of labor» (δεν ονειρεύομαι δουλειά) που έγινε viral στα social media συνοψίζει τη νοοτροπία πολλών νέων και το συμπέρασμα είναι ένα: δεν θέλουν να ζουν για να δουλεύουν, αλλά να δουλεύουν για να ζουν, να ταξιδεύουν και να εξελίσσονται προσωπικά.
Οι εταιρείες σε αναζήτηση νέας ταυτότητας
Η αλλαγή αυτή προκαλεί και μια αντίστοιχη αναδιάρθρωση στις ίδιες τις επιχειρήσεις. Οι εταιρείες που επιμένουν σε άκαμπτες πολιτικές γραφείου δυσκολεύονται να προσελκύσουν νέους ταλαντούχους εργαζόμενους. Αντίθετα, όσες επενδύουν σε υβριδικά μοντέλα εργασίας, ευέλικτα ωράρια και μια κουλτούρα εμπιστοσύνης, κερδίζουν το πλεονέκτημα. Η νέα γενιά δεν ενδιαφέρεται απλώς για τον μισθό, θέλει νόημα, συμμετοχή και αυθεντικότητα. Προτιμά να συνεργάζεται με brands που ευθυγραμμίζονται με τις αξίες της όπως είναι η βιωσιμότητα, η ισότητα και η κοινωνική συνεισφορά.
Η σκοτεινή πλευρά του ονείρου
Παρά τα οφέλη, της remote εργασίας και του freelancing κρύβουν και προκλήσεις. Η ανασφάλεια εισοδήματος, η έλλειψη κοινωνικής αλληλεπίδρασης και η διάχυση του προσωπικού χρόνου είναι πραγματικοί κίνδυνοι. Χωρίς σαφή διαχωρισμό ανάμεσα στο «δουλεύω» και το «ξεκουράζομαι», πολλοί freelancers οδηγούνται σε burnout. Επιπλέον, η συνεχής ανάγκη για αυτοπροβολή μέσω πλατφορμών όπως LinkedIn, Fiverr ή Instagram, μπορεί να εντείνει το άγχος της σύγκρισης και της απόδοσης.
Το «ελεύθερο επάγγελμα» δεν σημαίνει πάντα ελευθερία. Χρειάζεται οργάνωση, πειθαρχία και επίγνωση των ορίων. Το μέλλον της εργασίας είναι υβριδικό και ανθρώπινο. Όλα όμως δείχνουν ότι το μέλλον δεν θα είναι ούτε αποκλειστικά remote ούτε αποκλειστικά παραδοσιακό, θα είναι υβριδικό, ευέλικτο και κυρίως προσαρμοσμένο στις αξίες και τις ανάγκες του ατόμου. Η Gen Z φέρνει μια νέα αντίληψη, ότι η καριέρα δεν είναι μονόδρομος, αλλά ταξίδι. Ένα ταξίδι όπου το «γραφείο» μπορεί να είναι μια καφετέρια στη Λισαβόνα, ένα νησί του Αιγαίου ή το δωμάτιο κάποιου νέου digital nomad. Η ελευθερία, η δημιουργικότητα και η ισορροπία δεν είναι πλέον προνόμιο των λίγων, είναι το νέο εργασιακό όνειρο μιας γενιάς που αρνείται να συμβιβαστεί.
