Η νέα γενιά των LLeMmings και όταν η ευκολία γίνεται παγίδα και η τεχνητή νοημοσύνη υποκαθιστά την ανθρώπινη κρίση και λογική.
Τι συμβαίνει όταν σταματάμε να σκεφτόμαστε και αρχίζουμε να ρωτάμε τη AI για τα πάντα; Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι αναθέτουν στην AI ακόμη και τις πιο απλές καθημερινές αποφάσεις όμως πίσω από την άνεση αυτή κρύβεται η απώλεια της κριτικής σκέψης. Αυτό είναι το φαινόμενο των «LLeMmings» και αξίζει να σταθούμε προσεκτικά σε αυτό και να το καταλάβουμε.
Τι σημαίνει «outsourcing σκέψης» και ποιοι είναι οι LLeMmings
Με τον όρο «outsourcing σκέψης» εννοούμε την τάση να αφήνουμε τη λήψη μίας απόφασης, την αναζήτηση λύσεων, ακόμη και τα προσωπικά μας διλήμματα, όχι στα δικά μας χέρια, αλλά σε ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, το να ρωτάς το ChatGPT, το Claude ή άλλα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα και να δέχεσαι τις απαντήσεις ως δεδομένες. Οι λεγόμενοι LLeMmings που χρησιμοποιούν AI για κάθε τομέα της ζωής τους, από τα ψώνια και τις καθημερινές αποφάσεις τους ως σημαντικές προσωπικές ή οικογενειακές, ακόμα και ζητήματα σχέσεων ή ασφαλείας.Ορισμένοι χρήστες αναφέρουν ότι, όταν προκύπτει οποιοδήποτε ερώτημα ή δυσκολία, η πρώτη τους σκέψη πλέον δεν είναι «να σκεφτώ εγώ» αλλά «ρώτα την AI».
Γιατί η «ευκολία» μπορεί να γίνεται εθισμός
Η ανθρώπινη εγκεφαλική λειτουργία απαιτεί ενέργεια και η χρήση της AI μοιάζει με μια «συντόμευση» όπου αντί να αναλύσουμε, να συλλογιστούμε, να σταθμίσουμε, να κρίνουμε με την ανθρώπινη λογική μας πατάμε «enter» και παίρνουμε έτοιμη την απάντηση.
Ωστόσο, όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί, αυτό έχει κόστος και με τη συνεχή εξάρτηση από την AI, η κριτική σκέψη, η δημιουργικότητα, η ικανότητα να σκεφτόμαστε από μόνοι μας, δηλαδή η ανθρώπινη νοημοσύνη, κινδυνεύει να υποβαθμιστεί.
Μάλιστα πειραματικές μελέτες δείχνουν ότι η χρήση τέτοιων εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης, σχετίζεται με μείωση δεξιοτήτων όπως η ανάκληση μνήμης, η κρίση, η διερεύνηση και η ικανότητα να αντιμετωπίζουμε πολύπλοκα προβλήματα χωρίς βοήθεια. Επιπλέον, υπάρχει κίνδυνος να χάσουμε την προσωπικότητα μας και τις προσωπικές μας επιλογές, γούστα, κριτήρια, αν οι περισσότερες απαντήσεις έχουν τάση να είναι γενικές, και «προτεινόμενες» από μία μηχανή, δεν θα έχουν τίποτα ξεχωριστό και θα είναι παρόμοιες για όλους.
Όχι απλώς εργαλεία αλλά νέοι «παράγοντες» στη ζωή μας
Η AI, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, παίζει ήδη βασικό ρόλο στην καθημερινότητά μας, από επαγγελματικά tasks ως προσωπικές επιλογές. Όσο περισσότερο την αφήνουμε να αποφασίζει για εμάς, τόσο πιο πιθανό είναι να αρχίσουμε να συγχέουμε τη δική μας σκέψη με τις απαντήσεις της και τα όρια ανάμεσα στη δίκη μας σκέψη και εκείνη της τεχνητής νοημοσύνης να γίνονται όλο και πιο θολά. Για κάποιους, η αρχική προσφυγή στην AI έγινε για να ξεφορτωθούν αγγαρείες ή να βοηθηθούν σε δύσκολες διαδικασίες. Όμως σταδιακά αυτό μπορεί να γίνει συνήθεια και στο τέλος, ό,τι απαιτεί σκέψη, αφήνεται στο AI.
Αν λειτουργούμε έτσι, δεν εξαφανίζεται απλώς η προσπάθεια, αλλά χάνεται και η καλλιέργεια της νοητικής μας ικανότητας, της αυτονομίας και της δημιουργικότητας.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να μην γίνουμε «LLeMmings» αλλά να έχουμε την AI ως εργαλείο, το πρώτο βήμα είναι να συμφωνήσεις ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να είναι βοηθητική αλλά όχι υποκατάστατο του δικού μας μυαλού τότε χρειάζεται ισορροπία. Σίγουρα μπορείς να χρησιμοποιήσεις την AI αλλά όχι για όλα, άφησε τη να βοηθά σε συγκεκριμένα, περιορισμένα tasks, όχι να παίρνει αποφάσεις για σένα και για σημαντικά θέματα ζωής.
Πριν δεχτείς οποιαδήποτε απάντηση ως «πραγματική», κράτα τη στάση της αμφιβολίας και σκέψου, έλεγξε, υπολόγισε όλα τα ενδεχόμενα, δούλεψε το μυαλό σου, όχι μόνο τα χέρια σου, όπως παλιά. Όπως δε βγαίνει η καθημερινότητα χωρίς να χρησιμοποιείς τα χέρια σου με τον ίδιο ακριβώς τρόπο δε βγαίνει η ζωή χωρίς να χρησιμοποιείς το μυαλό σου. Μην τρέχεις λοιπόν αμέσως στην εύκολη λύση της έτοιμης απάντησης, ξεκίνα να αναλαμβάνεις εσύ τα σημαντικά και άφησε την τεχνητή νοημοσύνη να παραμείνει βοηθός, όχι αφέντης.
Η άνοδος των LLeMmings δεν είναι απλώς μια τάση, είναι μία προειδοποίηση που δείχνει ότι η εξάρτηση από την AI για σκέψη, κρίση, αποφάσεις, επικοινωνία, ακόμη και προσωπικά ζητήματα «πλάθει» όχι μόνο έναν κόσμο πιο εύκολο, αλλά και έναν κόσμο νοητικά φτωχότερο. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να είναι ένα ισχυρό, χρήσιμο και πρακτικό εργαλείο, αλλά δεν πρέπει να γίνει υποκατάστατο της ανθρώπινης ευθύνης, της σκέψης και της κρίσης. Αν δεν κρατήσουμε τη διαχωριστική γραμμή από τώρα ξεκάθαρη, ίσως στο τέλος να ανατρέψουμε αυτό που μας κάνει πραγματικά ανθρώπους.
