Ο Ντόναλντ Τραμπ αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδιού για τη Big Tech: με νέο τέλος 100.000 δολαρίων στις βίζες H-1B, οι εταιρείες όπως Amazon, Google και Microsoft καλούνται να επαναπροσδιορίσουν τον τρόπο που προσελκύουν και διατηρούν ταλέντα από όλο τον κόσμο.

Ήταν μια ταραγμένη εβδομάδα για τη βιομηχανία της τεχνολογίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Στις 19 Σεπτεμβρίου ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ανακοίνωσε ένα νέο τέλος 100.000 δολαρίων για τις αιτήσεις βίζας H-1B, το πιο δημοφιλές πρόγραμμα που επιτρέπει σε εξειδικευμένους ξένους εργαζόμενους να ζουν και να εργάζονται στις ΗΠΑ για έως έξι χρόνια. Ο ίδιος το παρουσίασε ως μια κίνηση ενάντια στην "κατάχρηση" του συστήματος. 

Η απόφαση προκάλεσε αμέσως αναστάτωση. Για δεκαετίες εταιρείες όπως η Amazon, η Google και η Microsoft έχουν στηριχθεί στις H-1B βίζες για να στελεχώσουν τα τμήματα μηχανικής, έρευνας και ανάπτυξης με κορυφαία ταλέντα από όλο τον κόσμο. Μόνο η Amazon, μεταξύ 2020 και 2024 έλαβε πάνω από 56.000 εγκρίσεις. Η νέα πολιτική απειλεί να ανατρέψει αυτό το οικοσύστημα. 

Η δικηγόρος Πούρβι Τσοθάνι από τη Μουμπάι, ιδρύτρια της LawQuest εξηγεί πως το νέο τέλος ίσως δεν είναι τόσο καταστροφικό όσο φοβήθηκαν πολλοί στην αρχή. «Υπήρξε πανικός όταν ακούστηκε ότι θα είναι ετήσιο. Τώρα μιλάμε για μια εφάπαξ χρέωση σε νέες αιτήσεις. Ακόμη κι έτσι η πίεση στο κόστος είναι μεγάλη, αλλά οι γίγαντες της τεχνολογίας μπορούν να το απορροφήσουν», είπε. 

Ενδεχομένως, το παράδοξο αποτέλεσμα να είναι θετικό για τους ίδιους τους κολοσσούς. Αν οι μικρότερες εταιρείες αποθαρρυνθούν από το τέλος και κάνουν λιγότερες αιτήσεις, τότε η Amazon, η Google και η Microsoft θα έχουν περισσότερες πιθανότητες να κερδίσουν στην κλήρωση για τις βίζες.Ένα παιχνίδι στατιστικής, όπου οι ισχυροί γίνονται ισχυρότεροι. 

Για τον Ιγινολούα Αμπογιέτζι, συνιδρυτή των αφρικανικών “μονόκερων” Andela και Flutterwave η κίνηση αυτή μπορεί να επιταχύνει κάτι που ήδη συμβαίνει: τη διάχυση της Silicon Valley στον υπόλοιπο κόσμο. «Με την άνοδο της αποκεντρωμένης χρηματοδότησης και της τεχνητής νοημοσύνης, οι κολοσσοί της τεχνολογίας απολύουν χιλιάδες. Αν είσαι ένας από τους ερευνητές AI που αξίζουν εκατομμύρια, ίσως οι εταιρείες πληρώσουν το τέλος. Για πολλούς άλλους όμως, η αβεβαιότητα είναι τεράστια.Έτσι, τα ταλέντα θα στραφούν στις χώρες τους και θα ενισχύσουν τα τοπικά οικοσυστήματα», σημείωσε. 

Η Αφρική έχει ήδη δει τεράστια πρόοδο την τελευταία δεκαετία. Αν τα ταλέντα που ονειρεύονταν τις ΗΠΑ επιστρέψουν, θα επενδύσουν τη γνώση και την ενέργειά τους στην ήπειρό τους. Κάτι παρόμοιο μπορεί να συμβεί και στην Ασία.Ένα κύμα "αντίστροφης μετανάστευσης" που μπορεί να αναδιαμορφώσει τον χάρτη της καινοτομίας. 

Η Ινδία παραμένει η χώρα με τον μεγαλύτερο αριθμό αιτούντων H-1B, ωστόσο σύμφωνα με τα στοιχεία της Nasscom, του κορυφαίου εμπορικού φορέα της ινδικής βιομηχανίας πληροφορικής, οι εγκρίσεις για τις μεγάλες ινδικές ή ινδοκεντρικές εταιρείες έχουν μειωθεί από 14.792 το 2015 σε 10.162 το 2024. Το ποσοστό των εργαζομένων με H-1B στις δέκα μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου είναι πλέον κάτω από 1% του συνολικού δυναμικού τους. 

«Η εφαρμογή του τέλους από το 2026 δίνει χρόνο στις εταιρείες να ενισχύσουν την τοπική κατάρτιση και τις προσλήψεις στις ΗΠΑ», τονίζει η Nasscom. Ο κλάδος επενδύει ήδη πάνω από 1 δισ. δολάρια σε τέτοια προγράμματα. Έτσι, η πραγματική επίπτωση ίσως να είναι περιορισμένη. Όμως το μήνυμα είναι σαφές: η Ουάσιγκτον πιέζει για περισσότερες τοπικές προσλήψεις και λιγότερη εξάρτηση από τη διεθνή κινητικότητα ταλέντων. 

Ο Γουόλε Αγιόντελε, ιδρυτής της Fincra στη Νιγηρία βλέπει την απόφαση ως "καθαρά θετική" για τον Παγκόσμιο Νότο. «Αν ένα ταλέντο είναι πραγματικά εξαιρετικό, η Big Tech δεν θα διστάσει να πληρώσει 100.000 δολάρια. Αυτό το ποσό είναι ισοδύναμο με τα signing bonuses που ήδη δίνουν οι εταιρείες». 

Η αλλαγή σύμφωνα με τον ίδιο θα περιορίσει τις ευκαιρίες για όσους δεν είναι κορυφαίοι, αλλά θα κρατήσει στις πατρίδες τους περισσότερα από τα εξαιρετικά μυαλά που μέχρι τώρα έφευγαν μαζικά. Για τις χώρες του Νότου αυτό σημαίνει ότι θα έχουν πλέον "ποιοτικά μυαλά" για να οικοδομήσουν το μέλλον τους. 

Το τέλος των 100.000 δολαρίων είναι κάτι παραπάνω από μια γραφειοκρατική αλλαγή. Είναι ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο ανάμεσα στις ΗΠΑ και τον υπόλοιπο κόσμο. Οι ΗΠΑ στέλνουν το μήνυμα ότι θέλουν τους καλύτερους και μόνο αυτούς. Όσοι δεν πληρούν τον πήχη, ας μείνουν αλλού. 

Η Big Tech που εδώ και δεκαετίες αντλούσε ταλέντα από την Ινδία, την Κίνα, την Αφρική και την Ευρώπη, βρίσκεται μπροστά σε ένα σταυροδρόμι. Θα απορροφήσει το κόστος και θα συνεχίσει όπως πριν; Ή θα αναδιαμορφώσει τις στρατηγικές της ανοίγοντας νέα ερευνητικά κέντρα σε άλλες χώρες; 

Η αλήθεια είναι ότι η συζήτηση για τις H-1B δεν αφορά μόνο τις εταιρείες ή τις κυβερνήσεις. Αφορά και τους ίδιους τους ανθρώπους. Για τους μηχανικούς, τους ερευνητές και τους προγραμματιστές που ονειρεύονται μια καριέρα στη Silicon Valley, το νέο τέλος μοιάζει με τείχος. Κάποιοι θα το υπερπηδήσουν, άλλοι θα αναζητήσουν αλλού τον δρόμο τους. 

Το αν αυτό θα ενισχύσει τελικά την ανταγωνιστικότητα των ΗΠΑ ή αν θα οδηγήσει σε απώλεια ταλέντων είναι ένα ερώτημα που μόνο τα επόμενα χρόνια θα απαντήσουν. Το βέβαιο είναι πως η εποχή όπου η H-1B θεωρούνταν μια σχετικά "εύκολη" δίοδος στην αμερικανική αγορά εργασίας τελείωσε. 

Σε έναν κόσμο όπου η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει τα πάντα και ο ανταγωνισμός για ταλέντο είναι αδυσώπητος, η απόφαση του Τραμπ μπορεί να λειτουργήσει σαν επιταχυντής εξελίξεων. Να ανακατανείμει την καινοτομία, να ενισχύσει τα οικοσυστήματα του Παγκόσμιου Νότου και να αλλάξει για πάντα τον τρόπο με τον οποίο η Big Tech προσλαμβάνει και πληρώνει τους ανθρώπους της. 

Το ερώτημα είναι: ποιος θα πληρώσει τελικά το τίμημα ... οι εταιρείες, οι εργαζόμενοι ή ολόκληρη η Silicon Valley;