Η μακροβιότερη μελέτη στην ιστορία της ψυχολογίας, από το Harvard, αποκαλύπτει ότι η ποιότητα των σχέσεών μας είναι ο σημαντικότερος παράγοντας για μια υγιή και ευτυχισμένη ζωή.
Για περισσότερα από 80 χρόνια, ερευνητές του Πανεπιστημίου Harvard παρακολουθούν τη ζωή εκατοντάδων ανθρώπων, αναζητώντας την απάντηση στο πιο διαχρονικό ερώτημα: «τι μας κάνει πραγματικά ευτυχισμένους;». Το συμπέρασμα είναι εκπληκτικά απλό και βαθιά ανθρώπινο. Ούτε τα χρήματα, ούτε η δόξα, ούτε η επιτυχία προβλέπουν τη μακροχρόνια ευημερία μας, αλλά οι σχέσεις, οι άνθρωποι στη ζωή μας, όπως οι φίλοι, η οικογένεια, οι άνθρωποι στους οποίους μπορούμε να στραφούμε όταν όλα τα άλλα αποτυγχάνουν.
Η δύναμη των σχέσεων στην ευημερία μας
Από το 1938 έως σήμερα, η μελέτη για την Ανάπτυξη Ενηλίκων του Harvard (Harvard Study of Adult Development) συλλέγει πολύτιμα στοιχεία για το τι κάνει τη ζωή των ανθρώπων αληθινά γεμάτη και ένα βασικό συμπέρασμα αναδύεται σταθερά: οι ουσιαστικές σχέσεις είναι ο πυρήνας της ευτυχίας και της υγείας.
Το πλαίσιο της μακρόχρονης μελέτης
Η έρευνα ξεκίνησε με 724 συμμετέχοντες, αρχικά κυρίως άνδρες, φοιτητές του Harvard, αλλά και άτομα από πιο υποβαθμισμένα κοινωνικά στρώματα της Βοστόνης και σταδιακά επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει τις συζύγους και τα παιδιά τους. Οι ερευνητές συλλέγουν συνεχώς πληροφορίες, κάνουν βιολογικές μετρήσεις, ψυχολογικές αξιολογήσεις, συνεντεύξεις, ερωτηματολόγια για τη ζωή και τις σχέσεις των συμμετεχόντων.
Μεταξύ των πολλαπλών παρατηρήσεων που έγιναν σε βάθος χρόνου, η πιο σταθερή και σημαντική ήταν πως η ποιότητα των σχέσεων, οικογενειακών, φιλικών ή κοινωνικών που έκαναν καλό στην υγεία και την ευημερία πολύ περισσότερο από το εισόδημα, τα επιτεύγματα ή τη νοημοσύνη.
Τι ανακάλυψε η έρευνα
Σχέσεις & υγεία
Οι συμμετέχοντες που ανέφεραν ότι είχαν στενές, υποστηρικτικές σχέσεις κατά τη μέση ηλικία ήταν πιο πιθανό να έχουν καλύτερη φυσική κατάσταση και υγεία στα γηρατειά, με λιγότερα καρδιακά προβλήματα, καλύτερη ανοσία και πιο αργή νοητική φθορά.
Μάλιστα, οι άνδρες που δήλωναν μεγαλύτερη ικανοποίηση στις σχέσεις τους στην ηλικία των 50 ετών είχαν καλύτερη υγεία στην ηλικία των 80 από αυτούς με μετριότερη ικανοποίηση, ανεξαρτήτως άλλων βιομετρικών παραγόντων όπως η χοληστερόλη.
Η ποιότητα υπερισχύει της ποσότητας
Δεν έχει σημασία πόσες γνωριμίες έχει κανείς, αλλά πόσο ουσιαστικές και αληθινές είναι αυτές οι σχέσεις. Η μελέτη δείχνει ότι η εμπιστοσύνη, η αίσθηση ότι υπάρχει κάποιος δίπλα μας όταν τα πράγματα δυσκολεύουν, παίζουν κρίσιμο ρόλο. Ακόμη και αν δυο άνθρωποι τσακώνονται καθημερινά, αν υπάρχει η αίσθηση ότι μπορούν να υπολογίζουν ο ένας στον άλλον όταν χρειάζεται, η σχέση αυτή σκοτώνει λιγότερο το πνεύμα.
Η κοινωνική απομόνωση βλάπτει την υγεία
Τα στοιχεία υπογραμμίζουν επίσης πως η μοναξιά δεν είναι απλώς συναισθηματική δυσφορία, είναι παράγοντας κινδύνου για τη σωματική και ψυχική υγεία. Οι άνθρωποι που δεν έχουν ισχυρούς δεσμούς ή υποστήριξη εκτίθενται σε μεγαλύτερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου, κατάθλιψης ή χρόνιων παθήσεων.
Η περίοδος ζωής που μετράει
Τα στοιχεία της μελέτης δείχνουν ότι οι σχέσεις κατά τη μέση ηλικία (περί τα 40–50) είναι ιδιαίτερα κρίσιμες ως προς το πώς θα διαμορφωθεί η υγεία και η ευημερία στις επόμενες δεκαετίες. Βέβαια, αυτό δε σημαίνει ότι αυτές οι σχέσεις δημιουργούνται μόνο τότε ή ότι δεν μπορούν να βελτιωθούν νωρίτερα ή αργότερα, αλλά η επίδρασή τους διαχέεται στο χρόνο.
Πρακτικές συμβουλές εμπνευσμένες από τη μελέτη
Φύλαξε χρόνο για τους ανθρώπους που νοιάζεσαι και να θυμάσαι ότι ο χρόνος που περνάμε με φίλους και την οικογένεια μας, έστω και χωρίς μεγάλη φασαρία, συσσωρεύει «κεφάλαιο» συναισθηματικής υποστήριξης.
Καλύτερα να έχεις μερικές σχέσεις που εμπεριέχουν εμπιστοσύνη και αμοιβαία κατανόηση, παρά πολλές επιφανειακές γνωριμίες.
Η εμπιστοσύνη χτίζεται όταν αποδεικνύουμε ότι μπορούμε να σταθούμε δίπλα σε κάποιον στις κρίσιμες στιγμές.
Οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν συγκρούσεις. Αυτό που μετράει είναι αν, παρά τις διαφωνίες, υπάρχει αίσθηση ότι μπορούμε να βασιστούμε ο ένας στον άλλον.
Όταν αισθάνεσαι αποξενωμένος, μην το αγνοήσεις, αναζήτησε τρόπους να συνδεθείς: μέσω κοινοτήτων, ομάδων ενδιαφέροντος ή επαφών.
Τι μας μαθαίνει η μακρόχρονη έρευνα
Η μελέτη του Harvard δεν προσφέρει μαγικές λύσεις, αλλά επιβεβαιώνει σε βάθος χρόνου αυτό που πολλοί ενστικτωδώς γνωρίζουμε, ότι η αξία της ζωής δεν έρχεται μόνο από τα επιτεύγματα ή τα υλικά αγαθά, αλλά κυρίως από τις σχέσεις που καλλιεργούμε και τους ανθρώπους με τους όποιους συμπορευόμαστε στη ζωή μας.
Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι η φροντίδα των σχέσεών μας (φιλικών, οικογενειακών, κοινωνικών) είναι μια επένδυση στην υγεία, στη σταθερότητα και στην ευτυχία μας. Οι ανθρώπινες σχέσεις δεν είναι πολυτέλεια, αλλά αναγκαιότητα.
