Τα μικροπλαστικά δεν είναι πια κάτι που ακούμε απλώς στα ντοκιμαντέρ είναι γύρω μας, μέσα μας, και αρχίζουν να δείχνουν ότι μπορεί να έχουν πολύ σοβαρές συνέπειες στην υγεία, ιδιαίτερα επειδή φαίνεται πως βοηθούν τα βαρέα μέταλλα να εισέλθουν στον οργανισμό μας πιο εύκολα.
Μια πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη αποκάλυψε ότι τα μικροπλαστικά μπορούν να συνδεθούν με βαρέα μέταλλα και να τα μεταφέρουν στο σώμα, δημιουργώντας σοβαρούς κινδύνους για την υγεία. Αυτός ο συνδυασμός αρνητικών επιπτώσεων απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή.
Οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τα μικροπλαστικά δημιουργούν ανησυχία για την επιστημονική κοινότητα. Αυτά τα μικροσκοπικά θραύσματα πλαστικού, μικρότερα από το πλάτος μιας ανθρώπινης τρίχας, σχηματίζονται όταν τα κοινά πλαστικά, όπως τα μπουκάλια ή τα δοχεία τροφίμων, αποικοδομούνται με την πάροδο του χρόνου. Αυτά τα σωματίδια είναι τόσο μικρά που μπορούν εύκολα να περάσουν μέσα από τις τροφικές αλυσίδες, ακόμη και να εισέλθουν σε οργανισμούς.
Έτσι, οι ερευνητές έχουν ενδιαφερθεί για τη σχέση μεταξύ των μικροπλαστικών και των βαρέων μετάλλων, ο συνδυασμός των οποίων θα μπορούσε να αποτελεί μεγαλύτερο κίνδυνο από τον αναμενόμενο.
Τι είναι τα μικροπλαστικά και πώς λειτουργούν
Τα μικροπλαστικά είναι πολύ μικρά κομμάτια πλαστικού, από 5 χιλιοστά μέχρι να γίνουν νανοσωματίδια (πολύ μικρότερα από ένα χιλιοστό) και δημίουργουνται από τη διάσπαση μεγαλύτερων πλαστικών αντικειμένων, από συνθετικά υφάσματα που ξεβάφουν, από καλλυντικά, από πλαστικές συσκευασίες. Το ανησυχητικό είναι ότι είναι πολύ διαδεδομένα και παραμένουν στο περιβάλλον, βρίσκονται στο νερό, στον αέρα, στα τρόφιμα, στα θαλασσινά, ακόμη και στο αλάτι ή στο μέλι που τρώμε για χρόνια.
Πώς συνδέονται τα μικροπλαστικά με τα βαρέα μέταλλα
Μία από τις έξυπνες αλλά επικίνδυνες ιδιότητες των μικροπλαστικών είναι ότι λειτουργούν ως φορείς για βαρέα μέταλλα όπως ο μόλυβδος, ο κάδμιο ή ο υδράργυρος. Δηλαδή, αντί τα μέταλλα να είναι απομονωμένα και να εκτίθενται μόνο μέσα από πηγές όπως μολυσμένο νερό ή εργοστάσια, τα μικροπλαστικά τα «συλλέγουν» στην επιφάνειά τους και τα μεταφέρουν. Όταν τα μικροπλαστικά καταναλώνονται (μέσω νερού, μέσω τροφίμων), τα μέταλλα αυτά μπορούν να απελευθερωθούν μέσα στον οργανισμό.
Ταχεία απορρόφηση βαρέων μετάλλων
Η μελέτη , η οποία δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2025 στο περιοδικό ES&T Water, συγκέντρωσε πλαστικά απόβλητα, όπως μπουκάλια αναψυκτικών, κουτιά με γλυκά και δοχεία για πακέτο, για να δημιουργήσει μικροπλαστικά στο εργαστήριο. Στη συνέχεια, οι ερευνητές εξέθεσαν αυτά τα σωματίδια σε βαρέα μέταλλα όπως μόλυβδο, ψευδάργυρο και μαγγάνιο για να παρατηρήσουν τα αποτελέσματα.
Τα μικροπλαστικά απορρόφησαν γρήγορα και αποτελεσματικά τα βαρέα μέταλλα, λειτουργώντας ουσιαστικά σαν σφουγγάρια. Σχεδόν το 99% της περιεκτικότητας σε μόλυβδο δεσμεύτηκε από τα μικροπλαστικά σε μόλις πέντε λεπτά. Μόλις προσκολληθούν, αυτά τα μέταλλα μπορούν να διεισδύσουν σε ζωντανούς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, και μπορούν να διαταράξουν βασικές βιολογικές διεργασίες και να προκαλέσουν προβλήματα υγείας όπως καρκίνο ή νευρολογικές βλάβες.
Σε μελέτες με ζώα, όταν αυτά εκτέθηκαν σε ποσότητες μικροπλαστικών παρόμοιες με αυτές που συναντώνται στην καθημερινότητά μας, και τότε διαπιστώθηκαν αλλαγές στον μεταβολισμό, φλεγμονές στο έντερο, και μετακίνηση των σωματιδίων σε άλλα όργανα όπως το συκώτι, τα νεφρά ακόμη και σε ορισμένες περιπτώσεις, στον εγκέφαλο.
Άλλες μελέτες έχουν εντοπίσει μικροπλαστικά σε δείγματα ή ιστούς ανθρώπων για παράδειγμα στο ήπαρ (ιδιαίτερα όταν υπάρχει ήδη ασθένεια όπως η κίρρωση) υποδεικνύοντας ότι υπάρχει πιθανή συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης σε μικροπλαστικά και ορισμένων νοσημάτων.
Ποιες είναι οι πιθανές επιπτώσεις για εμάς
Για κάποιον/κάποια, που μεγαλώνει με πλαστικό παντού -πλαστικές συσκευασίες, μπουκάλια, φίλτρα, συνθετικά ρούχα- τα μικροπλαστικά δεν είναι θεωρητικό πρόβλημα, είναι καθημερινότητα. Και αυτό σημαίνει ότι: Μπορεί να υποφέρεις από φλεγμονές στο έντερο, ή μικρές ενοχλήσεις που δεν είναι ξεκάθαρα νόσος, αλλά συσσωρεύονται με τον καιρό. Μπορεί να προκύψει μία πιθανή αλλαγή του μεταβολισμού στο πώς το σώμα διαχειρίζεται τα λιπαρά, τη ζάχαρη ή τις ορμόνες.
Πώς να αποφύγεις τα μικροπλαστικά
Παρόλο που αυτή η μελέτη δεν διεξήχθη σε ανθρώπους, προσθέτει σε ένα αυξανόμενο σύνολο εργασιών που φανερώνει τις βλάβες των μικροπλαστικών . Για να αποφύγεις τέτοιες βλάβες, η καλύτερη προσέγγιση είναι να ελαχιστοποιήσεις την έκθεσή σου σε μικροπλαστικά και βαρέα μέταλλα μειώνοντας την επαφή με το πλαστικό, συμπεριλαμβανομένης της αποφυγής του μαγειρέματος τροφίμων σε πλαστικά δοχεία σε φούρνο μικροκυμάτων.
Μπορείς επίσης να φιλτράρεις το νερό της βρύσης, το οποίο αποτελεί πηγή μικροπλαστικών και βαρέων μετάλλων, και να χρησιμοποιείς τακτικά ηλεκτρική σκούπα με φίλτρο HEPA. Τα μικροπλαστικά δεν είναι απλώς μικρά κομμάτια πλαστικού, είναι φορείς κινδύνου και συμβάλλουν στο να μεγαλώσει η πιθανότητα τα βαρέα μέταλλα να εισέλθουν στον οργανισμό μας, και φαίνεται πως έτσι ξεδιπλώνεται μια σοβαρή απειλή για την υγεία μας. Ενώ δεν έχουμε ακόμα όλες τις πληροφορίες, τα στοιχεία που υπάρχουν μας δείχνουν ότι πρέπει να δράσουμε γιατί οι μικρές αλλαγές στην καθημερινότητά μας μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά.
