Μια επιστημονική μελέτη αποκαλύπτει πως η διατήρηση επαφής με πρώην συντρόφους δεν είναι πάντα σημάδι ωριμότητας — μερικές φορές κρύβει εγωισμό και χειραγώγηση.
Όλοι έχουμε ακούσει εκείνη τη φράση «μείναμε φίλοι». Κάποιοι το λένε με περηφάνια, λες και είναι δείγμα ωριμότητας, άλλοι πάλι το θεωρούν αδύνατο. Γιατί, ας είμαστε ειλικρινείς, το να κρατήσεις φιλική σχέση με κάποιον που κάποτε σε έκανε να τρελαίνεσαι (με τον καλό ή τον κακό τρόπο), δεν είναι και το πιο απλό πράγμα στον κόσμο.
Κι όμως, σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Personality and Individual Differences, αυτή η επιλογή να μένεις φίλος με τον/την πρώην ίσως να μην έχει πάντα να κάνει με ωριμότητα, αλλά με κάτι λίγο πιο σκοτεινό.
Τι λέει η επιστήμη
Οι ερευνητές ανακάλυψαν πως αρκετά άτομα που παραμένουν σε επαφή με πρώην τους, εμφανίζουν χαρακτηριστικά της λεγόμενης «σκοτεινής τριάδας» της προσωπικότητας: ναρκισσισμό, μακιαβελισμό και ψυχοπάθεια, όλα τα καλά. Δηλαδή, τάσεις όπως εγωκεντρισμός, έλλειψη ενσυναίσθησης και ικανότητα να χειραγωγούν τους άλλους για προσωπικό όφελος.
Με λίγα λόγια, δεν είναι όλοι εκεί έξω που λένε «ναι, μιλάμε ακόμα» επειδή απλώς είναι καλοί και ώριμοι άνθρωποι. Κάποιοι το κάνουν γιατί έχουν κάτι να κερδίσουν. Και όχι, δε μιλάμε απαραίτητα για συναισθηματική ωριμότητα.
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα παραδέχτηκαν ότι κρατούσαν επαφή με τους πρώην τους για διάφορους λόγους: πρόσβαση σε πληροφορίες, βοήθεια, χρήματα ή ακόμα και sex. Ναι, καλά διάβασες. Πολλοί χρησιμοποιούσαν τη «φιλική» σχέση για να διατηρήσουν κάποια μορφή πρόσβασης, είτε συναισθηματική είτε πρακτική. Και φυσικά, για να το πετύχουν αυτό, δε δίσταζαν να ρίξουν και λίγη γοητεία στο τραπέζι, έτσι, για να δουλέψει πιο εύκολα το σχέδιο και να μην πιούμε τη χειραγώγηση σκέτη.
Ακούγεται λίγο κυνικό, αλλά αν το σκεφτείς, δεν είναι και τόσο παράξενο. Ορισμένοι άνθρωποι απλώς δεν μπορούν να αντέξουν την ιδέα ότι κάποιος που κάποτε τους «ανήκε» (ή τουλάχιστον έτσι ένιωθαν) προχωρά χωρίς αυτούς. Οπότε, κρατούν επαφή, όχι επειδή ενδιαφέρονται πραγματικά, αλλά επειδή θέλουν να έχουν ακόμα κάποιον έλεγχο. Να νιώθουν ότι είναι «εκεί», έστω και στο περιθώριο σαν πιθανότητα.
Βέβαια, οι ειδικοί δεν λένε ότι όποιος μιλά με τον/την πρώην του είναι ψυχοπαθής. Μακριά από εμάς τέτοιες γενικεύσεις! Η διαφορά κρύβεται στις προθέσεις. Αν η φιλία αυτή βασίζεται σε σεβασμό, κατανόηση και αληθινή αγάπη χωρίς συμφέροντα, τότε μπράβο, μιλάμε για υγιή σχέση. Αν όμως πίσω από τα μηνύματα και τα «τι κάνεις;» κρύβεται χειραγώγηση, ζήλια ή ιδιοτέλεια, τότε μάλλον δεν μιλάμε για φιλία, αλλά για ένα μικρό ψυχολογικό παιχνίδι εξουσίας.
Στην πραγματική ζωή
Η αλήθεια είναι πως πολλοί από εμάς έχουμε βρεθεί σε γκρίζες ζώνες μετά από έναν χωρισμό. Μπορεί να μη θέλεις να κόψεις εντελώς επαφές, αλλά και να μην είσαι σίγουρος αν αυτό που κάνεις είναι για καλό. Θες να δείχνεις ώριμος, αλλά βαθιά μέσα σου ίσως ελπίζεις ότι κάποια στιγμή τα πράγματα θα ξαναγίνουν όπως πριν. Ή απλώς, η συνήθεια είναι πιο δυνατή από τη λογική.
Η έρευνα αυτή δεν ήρθε για να σε τρομάξει, αλλά μάλλον για να σε βάλει να σκεφτείς. Αν μείνεις φίλος με τον/την πρώην, να είσαι ειλικρινής πρώτα απ’ όλα με τον εαυτό σου και να αναρωτηθείς «Γιατί το κάνεις;». Είναι επειδή τον/την εκτιμάς πραγματικά σαν άνθρωπο; Ή επειδή θες να κρατήσεις ένα μικρό κομμάτι από τη σχέση που τελείωσε και ένα ενδεχόμενο ανοιχτό;
Μερικές φορές, το πιο ώριμο πράγμα που μπορείς να κάνεις δεν είναι να μείνεις φίλος, αλλά να απομακρυνθείς με σεβασμό και χωρίς δράματα. Και να αφήσεις χώρο για κάτι νέο, χωρίς να κουβαλάς «φαντάσματα» από το παρελθόν. Οπότε, την επόμενη φορά που κάποιος θα σου πει «είμαστε φίλοι με τον/την πρώην», μη βιαστείς να τον/την κρίνεις, αλλά και μην το θεωρήσεις αυτόματα σημάδι ωριμότητας. Ρώτα (έστω από μέσα σου): είναι όντως φιλία ή μήπως κάτι πιο σκοτεινό;
