Μένουμε ήσυχοι! Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μέχρι και φορεμένες μάσκες προσώπου και φίλτρα HEPA αεροσκαφών για να εξάγουν εντυπωσιακά συμπεράσματα.
Μία νέα μελέτη από τη Σχολή Μηχανικών του Northwestern University στο Έβανστον του Ιλινόις δείχνει ότι ο αέρας που κυκλοφορεί σε αεροπλάνα και νοσοκομεία μπορεί να είναι πολύ λιγότερο ανησυχητικός απ’ ό,τι πιστεύουν πολλοί. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα μικρόβια που αιωρούνται σε αυτούς τους πολυσύχναστους εσωτερικούς χώρους κυριαρχούνται από ακίνδυνα βακτήρια που σχετίζονται με το ανθρώπινο δέρμα, όχι από επικίνδυνους παθογόνους οργανισμούς.
Η μελέτη, με επικεφαλής την ειδικό στα εσωτερικά μικροβιώματα Erica M. Hartmann, είναι η πρώτη που χρησιμοποίησε φορεμένες μάσκες προσώπου, μαζί με ένα φίλτρο HEPA αεροσκάφους, ως παθητικές συσκευές συλλογής και ανάλυσης μικροβίων από τον κοινόχρηστο αέρα. Εξάγοντας DNA από αυτά τα υλικά, η ομάδα απέκτησε εικόνα των μικροοργανισμών που εισπνέουν καθημερινά επιβάτες και εργαζόμενοι σε νοσοκομεία.
Συνολικά, οι επιστήμονες εντόπισαν 407 μικροβιακά είδη. Τα περισσότερα ήταν κοινά βακτήρια του δέρματος ή μικρόβια του περιβάλλοντος. Αν και εμφανίστηκαν λίγα είδη που συνδέονται με ασθένειες, ήταν σε εξαιρετικά χαμηλές ποσότητες και χωρίς ενδείξεις ενεργής μόλυνσης. Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στις 3 Δεκεμβρίου στο περιοδικό Microbiome, υποδηλώνουν ότι ο αέρας σε αυτούς τους κλειστούς, καλά φιλτραρισμένους χώρους δεν είναι γεμάτος επικίνδυνα μικρόβια.
Το εγχείρημα ξεκίνησε στις αρχές του 2022, όταν οι ανησυχίες για τη μετάδοση του COVID-19 στα αεροπλάνα ήταν ακόμη έντονες. Αρχικά, η Hartmann σχεδίαζε να μελετήσει τα φίλτρα HEPA των αεροσκαφών, τα οποία παγιδεύουν αποτελεσματικά τα σωματίδια του αέρα. Παρότι κατάφερε να προμηθευτεί ένα φίλτρο που χρησιμοποιήθηκε για περισσότερες από 8.000 ώρες πτήσης, σύντομα διαπίστωσε κάποια πρακτικά εμπόδια: τα φίλτρα είναι ακριβά, απαιτούν τη διακοπή λειτουργίας του αεροσκάφους για αφαίρεση και δεν είναι εύκολα διαθέσιμα για συστηματική έρευνα.
Έτσι η ομάδα στράφηκε σε μία απλούστερη και απροσδόκητα αποτελεσματική λύση, τις χρησιμοποιημένες μάσκες προσώπου. Εθελοντές φορούσαν μάσκες σε πτήσεις και τις απέστειλαν στο εργαστήριο σε αποστειρωμένες σακούλες. Άλλοι μετέφεραν αλλά δεν φόρεσαν μάσκες, προσφέροντας δείγματα ελέγχου. Για σύγκριση, εργαζόμενοι σε νοσοκομεία παρέδωσαν μάσκες που φορούσαν κατά τη διάρκεια της βάρδιάς τους.
Η ανάλυση DNA από τις εξωτερικές επιφάνειες των μασκών έδειξε ότι αεροπλάνα και νοσοκομεία παρουσιάζουν εντυπωσιακά παρόμοια μικροβιακή σύνθεση. Αυτό υποδηλώνει ότι οι ίδιοι οι άνθρωποι, όχι τα κτήρια ή τα συστήματα εξαερισμού, αποτελούν την κύρια πηγή των μικροοργανισμών στον αέρα. Με άλλα λόγια, τα μικρόβια που εντοπίζονται αντικατοπτρίζουν κυρίως το δέρμα και το άμεσο περιβάλλον των ανθρώπων, όχι κάποιο ενεργό νόσημα.
Η ομάδα εντόπισε επίσης ορισμένα γονίδια αντίστασης στα αντιβιοτικά, χωρίς όμως να συνδέονται με επικίνδυνα μικρόβια σε σημαντικές ποσότητες, ένα εύρημα που απλώς υπογραμμίζει τη γενικότερη διάδοση της αντίστασης στα αντιβιοτικά.
Η Hartmann τονίζει ότι η μελέτη εξέτασε αποκλειστικά την έκθεση μέσω αέρα. Πολλές λοιμώξεις μεταδίδονται πιο εύκολα μέσω άμεσης επαφής ή επιμολυσμένων επιφανειών, καθιστώντας την υγιεινή των χεριών ιδιαίτερα σημαντική. Παρ’ όλα αυτά, τα αποτελέσματα προσφέρουν μία ανακουφιστική διαπίστωση: ο αέρας σε πολλούς δημόσιους χώρους μπορεί τελικά να είναι καθαρότερος και λιγότερο απειλητικός απ’ όσο φοβόμασταν.
