O μυστηριώδης καλλιτέχνης Elias Marrow τοποθέτησε κρυφά ένα έργο δημιουργημένο με AI στο National Museum Cardiff στην Ουαλία. Πόσοι το κατάλαβαν;

Σε μία κίνηση που παίζει με τα όρια της τέχνης και του ακτιβισμού, ο καλλιτέχνης Elias Marrow, αν είναι αυτό το πραγματικό του όνομα, τοποθέτησε κρυφά ένα έργο δημιουργημένο με AI στην σύγχρονη πτέρυγα του National Museum Cardiff στην Ουαλία. Το κρέμασε εκεί και για πολλές ώρες κανείς δεν κατάλαβε κάτι, ούτε το προσωπικό του μουσείου και οι υπεύθυνοι ασφαλείας.

Τίτλος του έργου είναι ‘Empty Plate’ («Άδειο Πιάτο», 2024) και απεικονίζει ένα νεαρό αγόρι σε σχολική στολή να κρατάει ένα άδειο πιάτο, με έκφραση που κρύβει ελπίδα, ίσως και απελπισία. Οι επισκέπτες και το προσωπικό παρέμειναν σύγχυση. Κανείς δεν ήξερε από πού προήλθε. Κανείς δεν ήξερε γιατί ήταν εκεί.

Ο μυστηριώδης Marrow, ο οποίος αυτοχαρακτηρίζεται 'Conceptual Artist, Cultural Surgeon', περιγράφει την εικόνα ως σκόπιμα ασαφή. «Δεν είναι σαφές αν το αγόρι περιμένει να ταϊστεί, να τιμωρηθεί ή απλώς να ξεχαστεί», γράφει στην ιστοσελίδα του. Με μία πρώτη ματιά, το έργο μέσα σε custom κορνίζα μοιάζει με μία ελαιογραφία. Κοιτάξτε πιο προσεκτικά και τα σημάδια της AI γίνονται εμφανή: ένα μπερδεμένο αλφάβητο στο λογότυπο της στολής, ένας παράξενος κίτρινος τόνος, μικρές παραμορφώσεις στα χέρια. Παρ’ όλα αυτά, ο Marrow δεν αναφέρει ποτέ την ψηφιακή προέλευση στην επιγραφή με τις πληροφορίες για το έργο, αφήνοντας το κοινό να αντιμετωπίσει μόνο του την αίσθηση αμηχανίας.

Η ιδέα, όπως είπε στο Hyperallergic, προέκυψε από σκίτσα εμπνευσμένα από την αυξανόμενη πείνα και φτώχεια στο Ηνωμένο Βασίλειο, ζητήματα που λέει ότι είναι «πολύ κοντά στην καρδιά του». Σύμφωνα με μία έκθεση του 2024, το ένα τέταρτο των Βρετανών γονέων παραδέχτηκε ότι δυσκολεύτηκε να βάλει φαγητό στο τραπέζι για τα παιδιά του τον προηγούμενο χρόνο. Ο Marrow βλέπει το ‘Empty Plate’ ως αντανάκλαση αλλά και ως κριτική. «Το να περιορίσεις τις δυνατότητες της AI θα ήταν αντίθετο με τις πεποιθήσεις μου για την τέχνη», είπε στο BBC, βλέποντας την τεχνολογία όχι ως τρικ αλλά ως εργαλείο έκφρασης.

Αυτό δεν είναι το πρώτο έργο – παρέμβαση του Marrow. Προηγούμενες παρεμβάσεις περιλαμβάνουν ένα βαμμένο με σπρέι παπούτσι στο Tate London και ένα μυστηριώδες κείμενο τοίχου στο Bristol Museum, έργα που εξερευνούν πώς δημιουργείται, γίνεται αντιληπτή και εμπορεύεται η αξία ενός έργου στις γκαλερί.

Τελικά, το ‘Empty Plate’ αφαιρέθηκε από το προσωπικό του μουσείου μετά από πολυάριθμες ερωτήσεις από μπερδεμένους επισκέπτες. Ο Marrow δεν έχει λάβει απάντηση από το μουσείο και δεν το περιμένει. Το έργο, λέει, έχει πλέον δωριστεί επίσημα στο μουσείο. Ένα από τα αρχικά του σκίτσα θα βρει νέο σπίτι σε μία τράπεζα τροφίμων της Νότιας Ουαλία, μία πιο ήσυχη αλλά ίσως πιο ουσιαστική δωρεά.

Σε έναν κόσμο όπου η AI και η τέχνη συγκρούονται και η πείνα παραμένει αόρατη, η τολμηρή ενέργεια του Marrow είναι μερικώς φάρσα, μερικώς δυναμική δήλωση και σίγουρα κάτι που θα κάνουμε καιρό να ξεχάσουμε. Εσείς συμφωνείτε με την ενέργειά του;