Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη απειλεί τα γραφεία και οι δεξιότητες χειρονακτικής εργασίας σπανίζουν, τα επαγγέλματα που κάποτε θεωρούνταν «δευτερεύοντα» γίνονται η νέα ελίτ της οικονομίας.

Στον κόσμο της τεχνολογίας και των startups, οι περισσότεροι ψάχνουν τον επόμενο δισεκατομμυριούχο προγραμματιστή. Όμως το μέλλον ίσως ανήκει σε εκείνους που ξέρουν να φτιάχνουν σωλήνες, καλώδια, ενεργειακά δίκτυα, να εγκαθιστούν ηλεκτρολογικούς πίνακες, να βάφουν, να επιδιορθώνουν. Οι υδραυλικοί, οι ηλεκτρολόγοι και οι τεχνίτες κάθε είδους βρίσκονται ήδη στο επίκεντρο μιας αθόρυβης επανάστασης, εκείνης που ξαναδίνει αξία στη δεξιοτεχνία, τη φυσική εργασία και τη βιωσιμότητα.
Το σχέδιο της Αμερικής για «επανβιομηχανοποίηση» της τεχνολογικής παραγωγής είναι «ακριβώς το σωστό», δήλωσε ο Jensen Huang, Διευθύνων Σύμβουλος της κορυφαίας εταιρείας κατασκευής τσιπ τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο. Σε συνέντευξή του στον Fareed Zakaria του CNN, ο Huang, επικεφαλής της Nvidia με έδρα τη Σάντα Κλάρα της Καλιφόρνια, δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να επενδύσουν στη μεταποίηση και ότι αυτή τη στιγμή «λείπει όλο αυτό το κομμάτι στις βιομηχανίες μας».

«Αυτό το πάθος, η δεξιότητα, η τέχνη της κατασκευής πραγμάτων, η ικανότητα να κατασκευάζεις πράγματα θα είναι πλέον τα πολύτιμα εργαλεία για την οικονομική ανάπτυξη και θα είναι η αξία για μια σταθερή κοινωνία με ανθρώπους που μπορούν να δημιουργήσουν μια υπέροχη ζωή και μια υπέροχη καριέρα χωρίς να χρειάζεται να αποκτήσουν διδακτορικό στη φυσική», είπε ο Huang.

Το τέλος της υπερπροσφοράς των «ανθρώπων γραφείου»

Για δεκαετίες, η κοινωνία ωθούσε τους νέους προς τα πανεπιστήμια, τις οθόνες και τις καρέκλες γραφείου. Ο «λευκός γιακάς» θεωρούνταν σύμβολο επιτυχίας, ενώ οι τεχνικές σχολές αντιμετωπίζονταν σχεδόν ως λύση ανάγκης, για όσους δε «έπαιρναν τα γράμματα». Το αποτέλεσμα; Μια γενιά με πτυχία αλλά χωρίς πρακτικές δεξιότητες και μια αγορά που σήμερα ασφυκτιά από την έλλειψη τεχνιτών.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο μέσος ηλικιακά υδραυλικός είναι πάνω από 50 ετών. Στην Ευρώπη, χιλιάδες έργα καθυστερούν επειδή δεν υπάρχουν αρκετοί ηλεκτρολόγοι. Και στην Ελλάδα, οι τεχνίτες που γνωρίζουν καλά τη δουλειά τους μπορούν να επιλέγουν πελάτες και να ορίζουν τις τιμές τους.

Όταν το «χειρωνακτικό» γίνεται πολυτελές

Σε μια εποχή που η τεχνολογία μπορεί να γράψει κείμενα, να κάνει νομικές αναλύσεις ή να συνθέσει μουσική, τα χέρια που δουλεύουν με υλικά και εργαλεία αποκτούν νέα αξία. Η επισκευή, η εγκατάσταση, η συντήρηση καθημερινές πράξεις απτές και αναντικατάστατες, γίνονται σπάνια εμπορεύματα με τεράστια αξία. Ο σωστός τεχνίτης, που συνδυάζει τεχνική γνώση, επαγγελματισμό και συνέπεια, μετατρέπεται σε brand από μόνος του. Οι πελάτες περιμένουν εβδομάδες για να τους εξυπηρετήσει, οι τιμές ανεβαίνουν, και οι απολαβές ξεπερνούν συχνά εκείνες ενός νέου μηχανικού γραφείου ή ενός υπαλλήλου σε εταιρεία τεχνολογίας.

Το ίδιο ισχύει και για τις νέες ειδικότητες που συνδέονται με την πράσινη μετάβαση, εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών, τεχνικοί ενεργειακής απόδοσης, εξειδικευμένοι ηλεκτρολόγοι για «έξυπνα σπίτια». Καθώς ο κόσμος στρέφεται προς την ανανεώσιμη ενέργεια, αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι απλώς απαραίτητοι είναι ανεκτίμητοι.

Η στροφή των αξιών

Κάποτε, ο πλούτος ταυτιζόταν με το γραφείο, το κουστούμι, την εταιρική κάρτα και τον χαρτοφύλακα. Σήμερα, η έννοια του επιτυχημένου αλλάζει. Το κοινωνικό status δεν το καθορίζει μόνο ο τίτλος, αλλά η αυτονομία και η ζήτηση. Ένας καλός τεχνίτης δεν χρειάζεται αφεντικό, δουλεύει κατά παραγγελία, φτιάχνει το δικό του ωράριο και κυρίως έχει δουλειά για μια ζωή.
Και σε μια εποχή όπου οι περισσότεροι φοβούνται ότι θα τους αντικαταστήσει η τεχνητή νοημοσύνη, ο τεχνίτης κρατά το πλεονέκτημα του «ανθρώπινου αγγίγματος».

Η νέα επιχειρηματικότητα της εργατιάς

Πολλοί από τους νέους «τεχνικούς εκατομμυριούχους» δεν είναι απλώς καλοπληρωμένοι επαγγελματίες, είναι και έξυπνοι επιχειρηματίες, δημιουργούν μικρές εταιρείες εγκαταστάσεων, υπηρεσίες συντήρησης κτιρίων, ή startups τεχνικής υποστήριξης με τεχνολογικά εργαλεία. Η τεχνική γνώση συνδυάζεται με επιχειρηματική διορατικότητα και το αποτέλεσμα είναι μια νέα μορφή πλούτου, πιο ρεαλιστική και πιο γειωμένη. Η καινοτομία δεν βρίσκεται μόνο στα software hubs, αλλά και στα συνεργεία και τα εργοτάξια.

Η Ελλάδα και η ευκαιρία της «νέας τέχνης»

Στη χώρα μας, όπου το επάγγελμα του τεχνίτη έχει βαθιές ρίζες, η συγκυρία είναι μοναδική. Οι ενεργειακές αναβαθμίσεις, οι ανακαινίσεις, η τουριστική ανάπτυξη και οι πράσινες υποδομές δημιουργούν ζήτηση που δύσκολα καλύπτεται.
Αν συνδυάσουμε τεχνική εκπαίδευση, καινοτομία και επαγγελματική υπερηφάνεια, τότε οι νέοι μπορούν να ξαναδούν τα τεχνικά επαγγέλματα όχι ως καταφύγιο, αλλά ως ένα απτό μέλλον. Γιατί η αληθινή πολυτέλεια του αύριο ίσως να μην είναι ένα γραφείο με θέα, αλλά η ικανότητα να φτιάχνεις πράγματα που οι άλλοι δεν ξέρουν καν πώς λειτουργούν.

Ο πλούτος της δεξιοτεχνίας

Οι μελλοντικοί εκατομμυριούχοι δε θα φοράνε απαραίτητα κοστούμι και μπορεί να κρατούν γαλλικό κλειδί ή κάβουρα. Σε έναν κόσμο όπου η γνώση γίνεται ψηφιακή και απρόσωπη, η αξία επιστρέφει στην πράξη, στη δεξιότητα, στη χειροποίητη γνώση.
Η αληθινή πρόοδος, τελικά, ίσως να μην είναι να απομακρυνθούμε από τα εργαλεία, αλλά να τα ξαναπιάσουμε με μυαλό, αξιοπρέπεια και δημιουργικότητα.