Η μελαγχολία που έρχεται με τον καιρό και την εποχή είναι αναπόφευκτη, αλλά έχουμε σχέδιο για να την προλάβουμε.
Καθώς οι ημέρες γίνονται πιο σύντομες και ο χειμώνας πλησιάζει, πολλοί αισθανόμαστε πως η διάθεσή μας πέφτει. Η εποχική καταθλιπτική διαταραχή (SAD) μπορεί να «χτυπήσει» όποιον είναι ευάλωτος, αλλά το καλό νέο είναι πως υπάρχουν συγκεκριμένα βήματα που μπορούμε να κάνουμε πριν η κατάθλιψη κάνει αισθητή την παρουσία της. Ο ήλιος δύει νωρίτερα και το φως μειώνεται, το σώμα μας αντιδρά, οι βιολογικοί ρυθμοί διαταράσσονται και οι ορμόνες που σχετίζονται με τη διάθεση, όπως η σεροτονίνη και η μελατονίνη, επηρεάζονται σοβαρά. Με απλά λόγια, δε χρειάζεται να περιμένεις να μπορείς να ξεκινήσεις από τώρα, θέτοντας τις βάσεις για μια πιο ήπια περίοδο.
Ξύπνησε νωρίτερα
Η αλλαγή της ώρας της αφύπνισης είναι μια από τις πιο συχνές συμβουλές των ειδικών. Όταν οι ώρες με φυσικό φως είναι περιορισμένες και μεγάλο μέρος της ημέρας το περνάμε σε κλειστούς χώρους, το να αρχίσεις τη μέρα σου πιο νωρίς σημαίνει ότι μπορείς να εκμεταλλευτείς περισσότερο φυσικό φως. Η σταθερότητα στην ώρα αφύπνισης και ύπνου ενισχύει το βιολογικό ρολόι και μπορεί να βοηθήσει στη διάθεση.
Χρησιμοποίησε συσκευή φωτός
Άλλη μια πολύτιμη στρατηγική είναι η χρήση συσκευών που εκπέμπουν έντονο φως, όπως τα ειδικά «light boxes» των 10.000 lux ή τα ξυπνητήρια που μιμούνται το φως της αυγής. Αυτό το φως βοηθά στη ρύθμιση της μελατονίνης, ενισχύει τη σεροτονίνη και μειώνει την επίδραση των σύντομων, σκοτεινών ημερών.
Άντλησε έμπνευση από τον σκανδιναβικό τρόπο ζωής
Η σκανδιναβική κουλτούρα μάς διδάσκει πως δεν χρειάζεται «να νικήσουμε τον χειμώνα», αλλά να τον αντιμετωπίζουμε με έναν διαφορετικό τρόπο. Όροι όπως hygge (ζεστασιά, ασφάλεια, θαλπωρή), koselig (καλοπέραση έξω και μέσα) δείχνουν πως η αλλαγή της στάσης απέναντι στη γκρίζα εποχή βοηθά. Η αποδοχή και η προετοιμασία, όχι η αντίσταση, γίνονται το κλειδί για καλύτερη προσαρμογή στην εποχή.
Συνέχισε να φροντίζεις τη φυσική σου κατάσταση
Η άσκηση δεν πρέπει να εγκαταλειφθεί μόνο και μόνο επειδή ο ήλιος δύει νωρίτερα. Το αντίθετο, η κινητικότητα, ιδίως νωρίς τη μέρα ή γύρω στο μεσημέρι, προσφέρει διπλό όφελος, ώθηση διάθεσης και πιθανότητα έκθεσης στον ήλιο. Ο καθορισμός στόχων άσκησης μέσα στο χειμώνα, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην αποφυγή της μελαγχολίας.
Εκμεταλλεύσου τον ήλιο
Δεν πρόκειται για μαύρισμα, το «sun-bathing» του χειμώνα σημαίνει απλώς το να εκτεθείς στο φυσικό φως, σ’ ένα παγκάκι, σε έναν περίπατο στον ήλιο, νωρίς το πρωί ή στο τέλος της ημέρας. Η έκθεση στο φως αυξάνει φυσικά τη σεροτονίνη και βοηθά στη ρύθμιση της διάθεσης. Και ναι ακόμη και με σύννεφα, η αντανάκλαση του φωτός μπορεί να έχει σημασία, γι’ αυτό η χρήση αντηλιακού όλο τον χρόνο συνιστάται.
Φρόντισε τη διατροφή σου
Όταν ο καιρός κρυώνει και η διάθεση πέφτει, η τάση για comfort food αυξάνεται και την πέφτουμε στα τηγανητά, το junk food και σε ό,τι έχει ζάχαρη. Αντίθετα, το να διατηρήσεις μια διατροφή που προάγει την υγεία της διάθεσης είναι μεγάλη βοήθεια. Τροφές όπως ψάρια, όσπρια, φυλλώδη λαχανικά, φρούτα και μαύρη σοκολάτα, μπορούν να δώσουν ώθηση στη διάθεση σου. Επίσης, καλό είναι το πρώτο γεύμα της ημέρας να είναι το μεγαλύτερο και το τελευταίο το μικρότερο, για να ευθυγραμμιστεί ο οργανισμός με τον ερχόμενο ύπνο.
Μην κλείνεσαι στον εαυτό σου
Το να αποσυρθείς κοινωνικά, όταν η ημέρα γίνεται σύντομη και ο κόσμος μένει πιο πολύ μέσα, είναι πολύ εύκολο. Όμως η διατήρηση κοινωνικών επαφών, μικρών εξόδων, τα βράδια με φίλους, έχει τεράστια σημασία. Η συνεχιζόμενη κοινωνική σύνδεση θεωρείται «το πιο σημαντικό στοιχείο για μια μακρά, υγιή, ευτυχισμένη ζωή».
Αν και όλα τα παραπάνω μπορούν να βοηθήσουν, η εποχική κατάθλιψη δεν είναι απλώς μια «κακή διάθεση». Είναι μια κατάσταση που ενδέχεται να απαιτεί και επαγγελματική υποστήριξη, θεραπεία ή/και φαρμακευτική αντιμετώπιση. Πρέπει να είμαστε ευγενικοί με τον εαυτό μας, μην αφήνεις το αίσθημα «ντροπής» ή «αδυναμίας» να σε κρατήσει μακριά από τη βοήθεια.
Η πρόληψη της εποχικής κατάθλιψης δεν είναι απλώς «να περιμένουμε να περάσει ο χειμώνας», είναι μια ενεργή προσέγγιση με σκοπό να υποστηρίξουμε τη διάθεση, τον ύπνο, το φως, τη διατροφή και τις κοινωνικές μας ανάγκες όσο ο καιρός αλλάζει. Αν εφαρμόσεις μερικά από τα παραπάνω βήματα τώρα, φτιάχνεις γερές βάσεις για έναν πιο φωτεινό, πιο ενεργητικό χειμώνα. Έτσι, οι «χειμωνιάτικες μελαγχολίες» δε χρειάζεται να είναι αναπόφευκτες.
