Λίγες λέξεις για τη ζωή, τους φανταστικούς κόσμους και την επιρροή του δημιουργού των ‘Metal Gear Solid’ και ‘Death Stranding’.
Η καριέρα του Ιάπωνα σχεδιαστή video games Hideo Kojima (γεν. 1963) μοιάζει με την πορεία ενός δημιουργού που ξεπέρασε τα όρια του μέσου. Από τα πρώτα του χρόνια στη Γιοκοχάμα, ο Kojima έδειχνε μια βαθιά αφοσίωση στο σινεμά, όχι απλώς ως θεατής, αλλά ως κάποιος που αποδομεί τις ταινίες, μελετά τον ρυθμό του μοντάζ, τη δύναμη του κάδρου και τη δραματική ένταση που γεννιέται τόσο στη σιωπή όσο και στη δράση. Αυτή η κινηματογραφική λατρεία έγινε η βάση μιας σχεδιαστικής φιλοσοφίας που αργότερα θα αναμόρφωνε το λεξιλόγιο των σύγχρονων βιντεοπαιχνιδιών.
Ο Kojima ξεκίνησε την επαγγελματική του πορεία στην Konami στα μέσα της δεκαετίας του ’80, όταν τα όρια της βιομηχανίας των παιχνιδιών χαράσσονταν ακόμη. Η πρώτη του μεγάλη επιτυχία, το ‘Metal Gear’ (1987), παρουσίασε στο κοινό κάτι εξαιρετικά σπάνιο για την εποχή: ένα παιχνίδι που δεν βασιζόταν στη δύναμη, αλλά στην τακτική αποφυγή. Το stealth gameplay, σήμερα θεμελιώδες σε αμέτρητα franchises, ήταν τότε σχεδόν ανύπαρκτο.
Όμως, ο Kojima δεν καινοτομούσε μόνο σε μηχανισμούς, ήδη ενσωμάτωνε μεγαλύτερες φιλοδοξίες στο ψηφιακό του σύμπαν. Ήθελε η αφήγηση να έχει το ίδιο βάρος με το gameplay. Με αυτή την έννοια, το ‘Metal Gear’ ήταν η πρώτη δήλωση ενός νέου σχεδιαστή-καλλιτέχνη αποφασισμένου να αποδείξει ότι τα παιχνίδια μπορούν να έχουν τη συναισθηματική και αφηγηματική δύναμη του κινηματογράφου.
Στη δεκαετία του ’90 και στις αρχές του 2000, η φήμη του Kojima έγινε άρρηκτα δεμένη με την εξέλιξη της σειράς ‘Metal Gear Solid’. Τα παιχνίδια αυτά δεν ήταν απλώς τίτλοι προς κατανάλωση, ήταν εμπειρίες προς ανάλυση και συζήτηση. Το ‘Metal Gear Solid’ (1998) μεταμόρφωσε την έννοια των in-game cinematics, προσφέροντας εκτενείς σκηνές και φωνητικές ερμηνείες που αναβάθμισαν τους χαρακτήρες από απλά μοτίβα σε ολοκληρωμένες προσωπικότητες.
Τα sequels, όπως το ‘Metal Gear Solid 2: Sons of Liberty’, έσπρωξαν τα όρια της αφήγησης ακόμη πιο μακριά. Συχνά χαρακτηριζόταν προφητικός, ένας δημιουργός που διαισθανόταν τις ψυχολογικές και πολιτισμικές αλλαγές της ψηφιακής εποχής προτού αυτές γίνουν mainstream.
Παρά τη λάμψη και τις θεωρίες, το έργο του Kojima δεν υπήρξε ποτέ απλή επίδειξη εντυπωσιασμού. Στον πυρήνα του βρισκόταν μία βαθιά ανθρωπιστική ματιά, μία ειλικρινής περιέργεια για την ταυτότητα, τη μνήμη, την πίστη και το κόστος της σύγκρουσης. Ακόμη και οι πιο εξωφρενικές αφηγηματικές ανατροπές είχαν συναισθηματικό στήριγμα. Οι χαρακτήρες του πάλευαν με τραύματα, ιδεολογίες και τα θολά όρια ανάμεσα στον μύθο και την αυτοδιάθεση.
Μετά τη ρήξη του με την Konami, ο Kojima άνοιξε νέο κεφάλαιο με την ίδρυση της Kojima Productions. Το πρώτο παιχνίδι του στούντιο, το ’Death Stranding’ (2019), ήταν μια ηχηρή επιβεβαίωση του auteur χαρακτήρα του. Ένα παιχνίδι για την απομόνωση, τη σύνδεση και την ανοικοδόμηση μετά την καταστροφή, δίχασε το κοινό αλλά επιβεβαίωσε την ικανότητά του να εκπλήσσει και να προκαλεί. Αντιμετώπισε το μέσο ως καμβά ιδεών και όχι ως μηχανή παραγωγής γνώριμων συνταγών.
Το ‘Death Stranding’ ήταν επίτηδες παράξενο, «υπογείως» ήσυχο σε στιγμές και οπτικά υποβλητικό, ακριβώς το είδος ρίσκου που παίρνει ένας δημιουργός απελευθερωμένος από τις νόρμες. Όχι μόνο αυτό, γνωστοί ηθοποιοί (ο Norman Reedus από το ‘The Walking Dead’, Mads Mikkelsen, Léa Seydoux, Margaret Qualley, Troy Baker, Tommie Earl Jenkins, ακόμα και ο Guillermo del Toro) δίνουν τα πρόσωπά τους στους πρωταγωνιστές του δημοφιλούς video game.
Σε όλη του την καριέρα, ο Kojima παρέμεινε ένας δημιουργικός εξωστρεφής και γενναίος με την καλύτερη έννοια: αντιμετωπίζει τα παιχνίδια όπως οι σπουδαίοι σκηνοθέτες αντιμετωπίζουν το σινεμά, ως έναν χώρο όπου η αφήγηση μπορεί να συναντήσει την ερμηνεία, την αισθητική, την τεχνολογία και τη φιλοσοφία. Η κληρονομιά του δεν ορίζεται από έναν μόνο ήρωα ή franchise, αλλά από την πεποίθηση ότι οι παίκτες αξίζουν εμπειρίες που μένουν ζωντανές πολύ μετά τους τίτλους τέλους.
Το 2023 κυκλοφόρησε στο Disney+ και το ντοκιμαντέρ ‘Hideo Kojima: Connecting Worlds’, μπαίνοντας βαθιά στο μυαλό και τη δημιουργική διαδικασία του σπουδαίου σχεδιαστή video games.
Ενδεικτικοί τίτλοι του Hideo Kojima: Metal Gear Solid 3: Snake Eater, Metal Gear Solid, Death Stranding 2: On the Beach, Metal Gear Solid 4: Guns of the Patriots, Death Stranding, PT, Snatcher, Metal Gear Solid 2: Sons of Liberty, Metal Gear Solid V: The Phantom Pain, Policenauts
