Οι Conference of the Parties του United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) δεν είναι απλώς συνέδρια και η επόμενη, COP30, θα διεξαχθεί στο Belém της Βραζιλίας, δίπλα στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου και εδώ είναι όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε.
Οι διασκέψεις COP έχουν εξελιχθεί σε κρίσιμα διεθνή γεγονότα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και όλοι μας πρέπει να γνωρίζουμε τι θα συζητηθεί και τι αποφάσεις θα παρθούν για το κοινό μας σπίτι που είναι αυτός ο ταλαιπωρημένος πλανήτης. Η επόμενη, COP30, θα πραγματοποιηθεί στο Belém της Βραζιλίας από τις 10 έως τις 21 Νοεμβρίου 2025, σε άμεση «επαφή» με το τροπικό δάσος του Αμαζονίου. Εδώ θα παρουσιάζουμε δέκα ουσιαστικά στοιχεία για το τι είναι οι COP, πώς λειτουργούν, τι έχουν πετύχει και κυρίως τι περιμένουμε από την COP30.
Τι είναι οι «COP»
Η συντομογραφία COP προέρχεται από τα αγγλικά «Conference of the Parties» και αναφέρεται στη συνεδρίαση όλων των μερών (κρατών) που έχουν υπογράψει τη United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC). Με άλλα λόγια, πρόκειται για τη μεγαλύτερη πολυμερή συνάντηση για το κλίμα που γίνεται κάθε χρόνο, στη συνάντηση αυτή συμμετέχουν κράτη, οργανώσεις, η κοινωνία των πολιτών, όλοι συγκεντρώνονται για να συζητήσουν και να διαπραγματευτούν τις δράσεις για την κλιματική αλλαγή.
Πότε και πώς γίνονται
Οι COP διεξάγονται ετησίως (με ελάχιστες εξαιρέσεις) σε διαφορετικές χώρες, κατά κανόνα σε μία από τις πέντε περιφέρειες του ΟΗΕ (Αφρική, Ασία-Ειρηνικός, Λατινική Αμερική & Καραϊβική, Ανατολική Ευρώπη, Δυτική Ευρώπη & Άλλοι). Η πρώτη COP για το κλίμα έγινε το 1995 στο Βερολίνο.
Ποιος είναι ο ρόλος τους
Οι COP αποτελούν την πλατφόρμα όπου: οι χώρες παρουσιάζουν και αναθεωρούν τα εθνικά τους σχέδια για μείωση εκπομπών (NDCs), συζητούνται μηχανισμοί χρηματοδότησης, τεχνολογικής υποστήριξης και προσαρμογής των χωρών σε αλλαγές του κλίματος και συγκλίνουν σε συμφωνίες που μπορεί να είναι δεσμευτικές ή πολιτικές διακηρύξεις.
Ορισμένες COP έχουν σημαδέψει το παγκόσμιο κλίμα, για παράδειγμα η COP21 στο Παρίσι το 2015 οδήγησε στη «συμφωνία του Παρισιού» για τον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας. Η COP27 το 2022 θέσπισε το Ταμείο «Loss & Damage» για τις πιο ευάλωτες χώρες. Η COP28 το 2023 επικέντρωσε σε επιτάχυνση της μετάβασης σε ανανεώσιμες πηγές.
Γιατί η COP30 γίνεται στο Belém
Η επόμενη συνεδρίαση, COP30, θα πραγματοποιηθεί στο Belém, στο Pará της Βραζιλίας, από τις 10 έως τις 21 Νοεμβρίου 2025.
Η επιλογή αυτή έχει ιδιαίτερο συμβολισμό μιας και η περιοχή βρίσκεται δίπλα στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου, και η Βραζιλία επιδιώκει να αναδείξει το ζήτημα της προστασίας των δασών, της βιοποικιλότητας και των αυτόχθονων κοινοτήτων.
Τα θέματα που θα κυριαρχήσουν, στη νέα COP30 είναι:
Η διατήρηση του στόχου αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας στο +1,5 °C.
Τα αναθεωρημένα εθνικά σχέδια για μείωση εκπομπών (NDCs) και το πώς θα επιτευχθούν.
Η χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων χωρών για μείωση εκπομπών και η προσαρμογή.
Η προστασία των δασών, ειδικά του Αμαζονίου και η συμμετοχή των τοπικών και αυτόχθονων κοινοτήτων.
Πόσο «μεγάλη» είναι η συμμετοχή
Οι COP δεν είναι απλά συνέδρια, είναι οι αποστολές των κρατών (και των παρατηρητών, των ΜΚΟ και των επιστημόνων) μετριούνται σε χιλιάδες. Το γεγονός ότι οι χώρες προτείνουν εναλλάξ τοποθεσίες από διαφορετικές περιφέρειες εξασφαλίζει ευρύτητα και πολυφωνία. Ενώ παρά τις προκλήσεις και αμφιβολίες, παρά τις επιτυχίες και την πρόοδο, οι COP αντιμετωπίζουν και κριτική για τις αργές διαδικασίες και τις δυσκολίες που βρίσκουν ώστε να εφαρμόσουν τις δεσμευτικές δράσεις που αποφασίζονται. Η διαπλοκή των συμφερόντων και η εκπροσώπηση των πιο ευάλωτων χωρών ως αδύναμων στην έκβαση των διαπραγματεύσεων, δημιουργεί την ανάγκη για μεγαλύτερη εφαρμογή που δεν θα μένει μόνο ανακοινώσεις.
Belém: Η προετοιμασία για την COP30
Η πόλη του Belém ήδη ετοιμάζεται και έχουν ξεκινήσει οι τεχνικές αποστολές από τον ΟΗΕ και την UNFCCC για τη διαμόρφωση των χώρων διαπραγμάτευσης, της «Blue Zone», και του προγράμματος εθελοντών. Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση και η τοπική κυβέρνηση της Pará επενδύουν στην υποδομή, με στόχο να φιλοξενήσουν πάνω από 50.000 άτομα.
Γιατί μας αφορά
Το πιο βασικό στοιχείο που πρέπει να απαντήσουμε είναι το γιατί πρέπει γνωρίζουμε τι γίνεται και τι θα γίνει με το περιβάλλον, οι COP, δεν είναι μόνο για τις κυβερνήσεις, μας αφορούν όλους. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται -ή δεν λαμβάνονται- επηρεάζουν το μέλλον του πλανήτη, των κοινωνιών και των οικονομιών. Με την COP30 να γίνεται δίπλα στο Αμαζόνιο, το μήνυμα είναι ότι η κλιματική δράση δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από τη βιοποικιλότητα, τα δάση, τη δίκαιη μετάβαση και τις κοινωνικές διαστάσεις.
Οι διασκέψεις COP είναι κρίσιμα σημεία του παγκόσμιου κινήματος ενάντια στην κλιματική αλλαγή και όχι απλώς τελετές. Η COP30, που θα πραγματοποιηθεί στο Belém της Βραζιλίας τον Νοέμβριο 2025, μπαίνει στο επίκεντρο με ξεχωριστή σημασία και φέρνει στο προσκήνιο σημαντικά θέματα όπως είναι το μέλλον στο τροπικό δάσος, η δίκαιη μετάβαση της αλλαγής και η ενίσχυση των υποχρεώσεων των κρατών. Για να αποδώσει όμως πραγματικά η όποια διάσκεψη, πρέπει να μεταφραστεί σε πράξεις, όχι μόνο σε λόγια, αν θέλουμε ο πλανήτης μας να συνεχίσει να έχει μέλλον.
